Ο δρόμος για την ανοικοδόμηση μιας νέας διατλαντικής συμμαχίας περνά μέσα από τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Για την Ευρώπη, η προεδρία του Joe Biden σηματοδοτεί μια νέα, πιο φωτεινή εποχή.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η αναζωογόνηση των διατλαντικών σχέσεων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη μιας φιλόδοξης ατζέντας, που περιλαμβάνει τη σύναψη συμμαχιών για την αναχαίτιση της Κίνας και της Ρωσίας.
Ωστόσο, η κυβέρνηση Trump κλόνισε ως έναν βαθμό την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων εταίρων.
Συνεπώς, η σύμπηξη ενός δυτικού μετώπου, όπως στο παρελθόν, για την αντιμετώπιση της ρωσικής πολιτικής παρέμβασης και της κινεζικής επιρροής δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.
Ωστόσο, υπάρχουν πεδία ανησυχίας, που απαιτούν επίσης διατλαντική συναίνεση:
Για παράδειγμα, η μείωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο με ταυτόχρονη ανάπτυξη ενός συνεκτικού και θετικού οράματος για το μέλλον της περιοχής.
Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια ζωτική περιοχή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η σταθερότητα στην περιοχή, λοιπόν, είναι εκ των ων ουκ άνευ εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να θέσουν άλλες προτεραιότητες.
Ο ρόλος της Ελλάδας
Μετά την ανάκαμψη από την κρίση χρέους, η Ελλάδα εμφανίστηκε ως βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ σε αυτήν την προσπάθεια.
Η κυβέρνηση Biden θα βρει στην Ελλάδα έναν σύμμαχο με ισχυρά δημοκρατικά διαπιστευτήρια.
Η ακλόνητη δέσμευση της Ελλάδας προς το ΝΑΤΟ και η εποικοδομητική δέσμευσή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) την καθιστά αναντικατάστατη για την επίτευξη προόδου στον τομέα της διατλαντικής συνεργασίας.
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της δέσμευσης προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, η Ελλάδα έχει προωθήσει ευρωατλαντικούς θεσμούς στα Δυτικά Βαλκάνια και ενίσχυσε την περιφερειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εμβαθύνουν τη στρατηγική τους συνεργασία με τη χώρα μας προκειμένου να αντιμετωπίσουν από κοινού τις προκλήσεις που θέτει ο ανταγωνισμός μεταξύ παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων, για τη σταθερότητα και τη μελλοντική κατεύθυνση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ανάμεσα σε αυτές τις βαθιές προκλήσεις είναι η αυταρχική στροφή της Τουρκίας και η ρεβιζιονιστική εξωτερική πολιτική, η οποία υπονομεύει τόσο την ελληνική κυριαρχία όσο και τη δυτική συμμαχία.
Σταθεροποίηση της Ανατολικής Μεσογείου
Η απόσυρση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή, που επιταχύνθηκε υπό την προεδρία του Trump, άφησε ένα κενό εξουσίας.
Στην Ανατολική Μεσόγειο, οι συγκρούσεις στη Συρία και τη Λιβύη εντείνουν τις μεταναστευτικές ροές.
Αυτές οι γεωπολιτικές προκλήσεις απαιτούν προσοχή και απαιτούν μεγαλύτερο διατλαντικό συντονισμό για να διασφαλίσουν την ειρήνη, να προωθήσουν την ευημερία και να αποτρέψουν κακοήθεις δραστηριότητες.
Τα τελευταία χρόνια, ελλείψει μιας τέτοιας κοινής στρατηγικής προσέγγισης από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την ΕΕ, η Τουρκία και η Ρωσία έχουν καλύψει το περιφερειακό κενό.
Ειδικότερα, η Τουρκία υπονομεύει το ΝΑΤΟ μέσω δράσεων όπως η απόκτηση του πυραυλικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία και οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βορειοανατολική Συρία.
Αυτή η συμπεριφορά θέτει εν αμφιβόλω την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή, δημιουργώντας χώρο για αυξανόμενη ρωσική επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εις απάντηση, η ΕΕ έχει ανανεώσει το ενδιαφέρον της για συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ό,τι αφορά την εμπλοκή της Τουρκίας, κατανοώντας ότι οι ΗΠΑ μπορεί να αποτελέσουν καταλύτη για μια πιο αποτελεσματική προσέγγιση.
Φυσικά, η κατανόηση είναι αμοιβαία.
Μάλιστα, ο καθορισμός σαφών ορίων στην επεκτατική ατζέντα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο θα έχει θετικά αποτελέσματα.
Άλλωστε, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραδοσιακά έχουν ρόλο διαμεσολαβητή στα ελληνοτουρκικά.
Ωστόσο, η αμερικανική επιρροή δεν σημαίνει επιστροφή στην παλιά δυναμική του Ψυχρού Πολέμου.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ κατάφερε να αποτρέψει τον πόλεμο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αλλά δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τις διαφορές μεταξύ των δύο συμμάχων του.
Στην Τουρκία δόθηκε στρατηγική προτεραιότητα, δεδομένης της αξίας της στον περιορισμό της Σοβιετικής Ένωσης.
Όμως, ο αυταρχικός Erdogan και η ευρύτερη ρεβιζιονιστική εξωτερική πολιτική έχουν αλλάξει τα δεδομένα.
Η Ελλάδα, μέχρι στιγμής, δείχνει αυτοσυγκράτηση, αποδεικνύοντας αυτό που ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Jeffrey Pyatt, αναγνώρισε ως «ανοχή» ενάντια στις τουρκικές προκλήσεις.
Με την ενθάρρυνση των Ηνωμένων Πολιτειών και των ευρωπαίων εταίρων της, η Ελλάδα έχει επαναλάβει διερευνητικές συνομιλίες με την Τουρκία και συνεχίζει να ζητά διεθνή διαιτησία για την επίλυση του ζητήματος της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών.
Όμως η χώρα μας χρειάζεται περισσότερη υποστήριξη.
Ελλάδα – ΗΠΑ
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η ελληνική κρίση χρέους υπογράμμισε τη γεωστρατηγική σημασία της χώρας.
Το 2010, ο Πρόεδρος Barack Obama υποστήριξε τη διάσωση για την Ελλάδα, αφού έκανε μνεία στις καταστροφικές επιπτώσεις που θα είχε μια άτακτη ελληνική χρεοκοπία.
Η βοήθεια που παρείχε η αμερικανική κυβέρνηση στην Ελλάδα το 2015 ήταν κρίσιμη για να μείνει η χώρα στην Ευρωζώνη.
Η Ελλάδα έχει στρατηγική σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Με την υποστήριξη τους, η Αθήνα ενίσχυσε τις περιφερειακές εταιρικές σχέσεις της με συμμάχους που είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν για την προώθηση της συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο (π.χ. η εταιρική σχέση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας εγκρίθηκε στο Κογκρέσο, το οποίο ψήφισε το East Med Act).
Η στρατιωτική-στρατιωτική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών έχει επίσης διευρυνθεί.
Οι βάσεις στη Λάρισα και στο Στεφανόβικιο χρησιμοποιούνται ήδη από τις αμερικανικές δυνάμεις.
Ταυτόχρονα, το στρατηγικά τοποθετημένο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης στη Θράκη αναπτύσσεται για να διευκολύνει μετακινήσεις στρατευμάτων των ΗΠΑ.
Η περαιτέρω εμβάθυνση και επέκταση των εταιρικών σχέσεων ασφάλειας και ενέργειας στην περιοχή θα ήταν ένα βασικό βήμα.
Η ανάπτυξη της τριμερούς εταιρικής σχέσης Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου ειδικότερα θα μπορούσε να ενισχυθεί μέσω της συνεχούς, υψηλού επιπέδου δέσμευσης των ΗΠΑ και της δημιουργίας του Κέντρου Ενέργειας Ηνωμένων Πολιτειών-Ανατολικής Μεσογείου, όπως ορίζεται στον νόμο East Med.
Παρόμοιες πρωτοβουλίες για την εμβάθυνση της υφιστάμενης αμυντικής συνεργασίας πρέπει να αναπτυχθούν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να συνεργαστούν με την Ελλάδα για την αντιμετώπιση περιφερειακών προκλήσεων υποστηρίζοντας ειρηνικές σχέσεις γειτονίας με την Τουρκία.
www.bankingnews.gr
