Η περίεργη προσέγγιση Τουρκίας-ΗΑΕ και οι Ταλιμπάν
Γράφει ο Zülfikar Doğan
Ο Πρόεδρος και πρόεδρος του AKP Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας από αυτούς που επιθυμούν περισσότερο διάλογο με τους Ταλιμπάν σχετικά με τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν.
Όλα τα σχέδια άλλαξαν και όλα ανατράπηκαν όταν οι Ταλιμπάν, που επιτάχυναν την προέλασή τους μετά την ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν ότι οι Αμερικανοί στρατιώτες είχαν πάρει ημερομηνία αποχώρησης τις 30 Αυγούστου αντί τις 11 Σεπτεμβρίου, μπήκαν στην Καμπούλ πριν ολοκληρωθεί η αποχώρηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ και κατέλαβαν τη διοίκηση.
Είναι γνωστό ότι ο Ερντογάν, ο οποίος είχε σχέδια να παραμείνει στο Αφγανιστάν και να προστατεύσει και να διαχειριστεί το αεροδρόμιο της Καμπούλ, διαπραγματεύτηκε οικονομικά ανταλλάγματα με τον Μπάιντεν. Όταν όμως ο Εστρέφ Γκανί, ο οποίος κάλεσε τους Τούρκους στρατιωτικούς να αναλάβουν την αποστολή στην Καμπούλ, έφυγε από τη χώρα, τότε ο Ερντογάν άρχισε να ψάχνει για συμφωνίες και νέες θέσεις με τους Ταλιμπάν.
Εκφράζοντας την άποψη ότι, μετά την πτώση της Καμπούλ και την άνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία, θα μπορούσε να συναντηθεί με τους διοικητές των Ταλιμπάν στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Ερντογάν δήλωσε: “Επειδή είμαστε αδελφικοί λαοί, πρέπει να είμαστε δίπλα στο Αφγανιστάν ανεξάρτητα από το ποιος βρίσκεται στην κυβέρνηση.”
Τέλος, ο Ερντογάν, ο οποίος μοίρασε “μπλε χάντρες” στους Ταλιμπάν, λέγοντας ότι «η συνεχιζόμενη παραμονή του τουρκικού στρατού στο Αφγανιστάν θα ενισχύσει τη θέση της διοίκησης των Ταλιμπάν στη διεθνή σκηνή και θα διευκολύνει το έργο τους», εξέφρασε την ελπίδα ότι η κυβέρνηση των Ταλιμπάν θα εγκρίνει την παραμονή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στην Καμπούλ. Πάντως μέχρι στιγμής ο Ερντογάν δεν έχει λάβει ακόμη την απάντηση που περίμενε από τους Ταλιμπάν..
Η αντιπολίτευση, από την άλλη πλευρά, ισχυρίζεται ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να κάνει τους Ταλιμπάν να φαίνονται χαριτωμένοι και να τους νομιμοποιεί, και ότι η ισλαμιστική ιδεολογική αλληλεγγύη τον κάνει να επιδικώκει μια τέτοια αποστολή ξεπλύματος των Ταλιμπάν.
Ο βουλευτής Κωνσταντινούπολης του CHP, Ερντογάν Τοπράκ, δήλωσε ότι η κυβέρνηση προετοιμάζεται να αναγνωρίσει τους Ταλιμπάν και κάνει δηλώσεις που έχουν ως στόχο να κάνουν τους πάντες να πιστέψουν ότι «οι Ταλιμπάν άλλαξαν». Ο Τοπράκ είπε ότι αυτό αποτελεί ασέβεια απένμαντι στις γυναίκες και τον αφγανικό λαό, που υποφέρει από τους Ταλιμπάν, ότι αυ΄το είναι “διπροσωπεία”.
Ο βουλευτής είπε για το θέμα: “Αυτή η στάση της κυβέρνησης και η επιμονή να κρατήσει τον τουρκικό στρατό στην Καμπούλ, αντικατοπτρίζει την επιθυμία της να νομιμοποιήσει τους Ταλιμπάν διεθνώς. Κατά τη γνώμη μου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ έχουν αναθέσει στον Ερντογάν το καθήκον να νομιμοποιήσει και να ελέγξει τους Ταλιμπάν”.
Υπενθυμίζοντας ότι ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε ότι θα ενεργήσουν μαζί με τη διεθνή κοινότητα για την αναγνώριση των Ταλιμπάν, ο Τοπράκ είπε:
“Αντίθετα, ο Πρόεδρος δηλώνει ότι θα αναγνωρίσει τους Ταλιμπάν εκ των προτέρων, λέγοντας: “Αν χρειαστεί, θα συναντηθούμε με την κυβέρνηση που θα σχηματίσουν οι Ταλιμπάν και θα συζητήσουμε τις κοινές μας ατζέντες”. Ποια κοινή ατζέντα μπορεί να έχει η Τουρκία με τους Ταλιμπάν, οι οποίοι δήλωσαν ότι δεν θα υπάρξει δημοκρατία στο Αφγανιστάν και ότι το καθεστώς των γυναικών και των κοριτσιών θα καθοριστεί σύμφωνα με τη σαρία;”
Ωστόσο, ο κύριος λόγος που περίμενε ο Ερντογάν από την κυβέρνηση των Ταλιμπάν να ζητήσουν από τους Τούρκους στρατιώτες να παραμείνουν στην Καμπούλ, είναι ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε με τη διοίκηση της Γκάνι και το σχετικό ψήφισμα, το οποίο περιελάμβανε την αποστολή στρατιωτών στο Αφγανιστάν στο πλαίσιο της αποστολής του ΝΑΤΟ, κατέστη νομικά άκυρο μετά την άνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία. Το ΝΑΤΟ έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα τερματίσει την αποστολή του στο Αφγανιστάν την 1η Σεπτεμβρίου.
Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίσει ένα νέο ψήφισμα από την τουκρική βουλή για να κρατήσει στρατιώτες στο Αφγανιστάν. Γι’ αυτό, είναι συνταγματικά απαραίτητο η κυβέρνηση Ερντογάν να συμφωνήσει με τους Ταλιμπάν και η κυβέρνηση των Ταλιμπάν να στείλει επίσημη πρόσκληση στην Τουρκία, με βάση την οποία το τουρκικό κοινοβούλιο θα λάβει νέα απόφαση “για την αποστολή στρατιωτών στο Αφγανιστάν”.
Εκτός από την αντιπολίτευση που απαιτεί την απόσυρση των Τούρκων στρατιωτών από την Καμπούλ, η κυβέρνηση υπολογίζει ότι θα βλάψει τον εαυτό της αν φέρει ένα νέο νομοσχέδιο για το Αφγανιστάν στο κοινοβούλιο, εν όψει της αυξανόμενης αντίδρασης του κοινού εναντίον των Ταλιμπάν.
Αντ’ αυτού, στοχεύει να κρατήσει τους στρατιώτες στην Καμπούλ πριν ξεσπάσουν πολύ οι εσωτερικές συζητήσεις και πριν επέμβει το κοινοβούλιο, διασφαλίζοντας ότι οι Ταλιμπάν αποδέχονται την πρόσκληση του Γκανί, η οποία κατέστη άκυρη.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν προσπαθεί να πείσει τους Ταλιμπάν ότι η συνέχιση της παρουσίας των Τούρκων στρατιωτών στην Καμπούλ, πέραν του ότι θα εξασφαλίσουν την διαχείριση του αεροδρομίου της Καμπούλ, τη λειτουργία, τιε τεχνικές εργασίες κ.λπ., μπορούν να συμβάλουν και σε άλλα θέματα, που θα ενισχύσουν τη θέση των Ταλιμπάν και θα διευκολύνουν το έργο τους.
Ωστόσο, ένα από τα ζητήματα που παρασύρουν τη διαδικασία σε αδιέξοδο είναι ο τρόπος παροχής υλικοτεχνικής και οικονομικής υποστήριξης εάν ο τουρκικός στρατός συνεχίσει να παραμένει στην Καμπούλ.
Στις συζητήσεις με τις ΗΠΑ διεξήχθησαν διαπραγματεύσεις για την παροχή χρηματικής συνεισφοράς 130 εκατομμυρίων δολαρίων στην Τουρκία και την παροχή υλικοτεχνικής υποστήριξης και υποστήριξης πληροφοριών. Με τις τρέχουσες εξελίξεις, αυτή η διαδικασία διαπραγμάτευσης παρέμεινε στο κενό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ δεν βρίσκονται πλέον στο Αφγανιστάν.
Πού θα βρεθούν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για τους στρατιώτες που θα μείνουν στην Καμπούλ, ενώ η Τουρκία βρίσκεται σε σοβαρή οικονομική κρίση, ενώ η Κεντρική Τράπεζα προσπαθεί να αυξήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα και να μειώσει το εξωτερικό χρέος με κόλπα που κάνει στα χαριτά;
Αφού οι Ταλιμπάν, που ανέλαβαν μια οικονομία που κατέρρευσε, δεν θα μπορούν να πληρώσουν στην Τουρκία γι’ αυτό, θα δώσει η κυβέρνηση επιχορηγήσεις εκατομμυρίων δολαρίων στους Ταλιμπάν, όπως έκανε στη Σομαλία; Επιπλέον, τα κόμματα της αντιπολίτευσης και οι πληγέντες από τις πυρκαγιές και τις πλυμμήρες αντέδρασαν πολύ σκληρά, όταν η κυβέρνηση Ερντογάν, αντί να παρέχει υποστήριξη στους πληγέντες, παρείχε βοήθεια 30 εκατομμυρίων δολαρίων στη Σομαλία.
Αντιδρώντας στα κόμματα της αντιπολίτευσης που ζήτησαν μέτρα κατά του κύματος μετανάστευσης από το Αφγανιστάν στο παρελθόν, ο Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να δεχτεί περισσότερους πρόσφυγες, υποστηρίζοντας ότι έχουν διαχειριστεί πολύ καλά την οικονομική διάσταση του προσφυγικού προβλήματος μέχρι τώρα.
Η MetroPoll Research ρώτησε τους συμμετέχοντες στην έρευνα στις 21 Αυγούστου: “Εάν η κυβέρνηση του AKP ανοίξει τις συνοριακές πύλες στους Αφγανούς πρόσφυγες, πώς αυτό θα επηρεάσει την άποψή σας για το AKP;”.
Ενώ το 54 % των ψηφοφόρων δήλωσαν ότι η άποψή τους για το AKP θα επηρεαστεί αρνητικά, αυτό το ποσοστό ήταν 39 % στη βάση του AKP και 38 % στη βάση του MHP.
Άρα, όταν έγινε αντιληπτό ότι οι κοινωνικές αντιδράσεις θα ενταθούν και η κυβέρνηση θα υποστεί φθορά με την είσοδο πολλών Αφγανών, ο Ερντογάν πρόσφατα άρχισε να δηλώνει ότι η Τουρκία δεν θα είναι σε θέση να δεχτεί και να αντιμετωπίσει ένα νέο κύμα Αφγανών προσφύγων. Γι’ αυτό έκανε σχετικές τηλεφωνικές συνομιλίες με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Μέρκελ, τον Έλληνα Πρωθυπουργό Μητσοτάκη και με τον Πρόεδρο Πούτιν.
Από τη μία πλευρά ο Ερντογάν προσπαθούσε να πλησιάσει και να νομιμοποιήσει τους Ταλιμπάν στο εξωτερικό, από την άλλη όμως αναγκάστηκε να αναζητήσει συνεργασία και υποστήριξη από την ΕΕ, τη Γερμανία, τη Ρωσία και το Ιράν ενόψει των αυξανόμενων εσωτερικών αντιδράσεων.
Παρεμπιπτόντως, μια επίσκεψη που έγινε στην Άγκυρα μετά την άλωση της Καμπούλ, ταυτόχρονα με τις καυτές εξελίξεις στο Αφγανιστάν, έχει νόημα και είναι αξιοσημείωτη. Φιλοξενώντας τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Σέιχ Ταχνούν Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχγιάν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), με τα οποία οι σχέσεις είναι τεταμένες και διατηρούνται στο ψυγείο για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο Πρόεδρος Ερντογάν επιδίωξε να αναθερμάνει τις οικονομικές σχέσεις με τα ΗΑΕ.
Εξηγώντας αμέσως μετά τη συνάντηση ότι πολύ σοβαρές επενδύσεις και επενδυτικά κεφάλαια θα προέλθουν από τα ΗΑΕ, ο Ερντογάν είπε ότι τα ΗΑΕ ενδιαφέρονται επίσης για ορισμένα σημαντικά έργα στην Τουρκία. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016, οι σχέσεις μεταξύ της κυβέρνησης Ερντογάν και της διοίκησης των ΗΑΕ, ήταν τεταμένες και στο χαμηλότερο επίπεδο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κι αυτό γιατί ο Ερντογάν και οι κονδυλοφόροι του κατηγορούσαν τα ΗΑΕ για υποστήριξη και χρηματοδότηση του πραξικοπήματος.
Μετά τα βήματα για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Αίγυπτο, που έχουν διαρραγεί από το 2013, η υλοποίηση μιας παρόμοιας πρωτοβουλίας με τα ΗΑΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στην προσδοκία εισροής κεφαλαίων και επενδύσεων από τα ΗΑΕ, δείχνει ότι ο Ερντογάν αναγκάστηκε να κάνει κάποια βήματα λόγω της οικονομικής στενότητας, τρέφοντας ελπίδες για χρηματοδότηση από από κεφάλαια των ΗΑΕ.
Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Κεντρική Τράπεζα των ΗΑΕ και η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας θα υπογράψουν συμφωνία swap με σημαντικό ποσό τις επόμενες ημέρες.
Ταυτόχρονα, αυτή η υψηλού επιπέδου επίσκεψη στην Άγκυρα από τα ΗΑΕ, που είναι μεταξύ των στενών υποστηρικτών των Ταλιμπάν μαζί με τη Σαουδική Αραβία, δείχνει την πρόθεση των ΗΑΕ να είναι στην ίδια πλευρά με την Τουρκία στο θέμα των Ταλιμπάν.
Πάντως είναι σκόπιμο να σημειωθεί ότι τα ΗΑΕ μέχρι τώρα ήταν στο αντίθετο στρατόπεδο με την Τουρκία στα μέτωπα που είναι ανοικτά στη Λιβύη, τη Συρία, την Ανατολική Μεσόγειο και το Σουδάν.
Πηγή: ahvalnews.com
