Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο υπάρχει ακόμη πλούσιο πληροφοριακό υλικό (φωτογραφίες, έγγραφα) που παρά τις έρευνες των ιστορικών και των μελετητών, δεν έχει εντοπιστεί η δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας.
Ντοκουμέντα που αποτυπώνουν συγκλονιστικές στιγμές, χαράς, πόνου, αγωνίας, από τα οποία κάποια, εκτός από συναισθηματική αξία, δίνουν τελικά και άλλη διάσταση στα γεγονότα.
Ύστερα από επιλογή, δημοσιεύονται σήμερα πέντε φωτογραφίες με την δική τους μοναδική ιστορία.
ΕΥΔΡΟΜΟ «ΕΛΛΗ» ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ…
Ξημερώματα της 15ης Αυγούστου του 1940.
Το ελαφρύ καταδρομικό «Έλλη» έχει καταπλεύσει στην Τήνο, έχει αγκυροβολήσει και ο σηματονομος δεν έχει αναρτήσει ακόμα τον μέγα σημαιοστολισμό για την εορτή της Παναγίας.
Δίπλα του φθάνουν τα βοηθητικά σκάφη, και το πλήρωμα ετοιμάζεται για αποβίβαση στο νησί.
Ένας από τους καπετάνιους των ρυμουλκών βγάζει καθώς πλησιάζει μια αναμνηστική φωτογραφία.
Πάνω από το πολεμικό διακρίνονται τα ιταλικά αναγνωριστικά που πετούν χαμηλά για να καταγράψουν την θέση του και να ειδοποιήσουν του υποβρύχιο «Δελφίν» το οποίο καραδοκεί εν καταδύσει, λίγα μίλια μακριά.
Είναι η τελευταία φωτογραφία του μοιραίου πλοίου!
Στις 8.25 λίγο πριν τη λιτάνευση της ιερής εικόνας της Παναγίας, και ενώ στη προκυμαία υπήρχε ήδη πολύς κόσμος, το ιταλικό υποβρύχιο πλησίασε τον θαλάσσιο χώρο εξαπολύοντας τρεις τορπίλες κατά του «Ελλη» εκ των οποίων μόνο μία το έπληξε, προκαλώντας έκρηξη στο μηχανοστάσιο και πυρπόληση των δεξαμενών πετρελαίου, με 9 νεκρούς και 24 τραυματίες.
Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΟΝ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟ
Η νύκτα της 7ης προς 8η Μαΐου 1944, ήταν καθοριστική στον πόλεμο του Ατλαντικού.
Το U-320 ήταν το τελευταίο υποβρύχιο που βυθίστηκε εν δράσει από ένα ανθυποβρυχιακό βρετανικό αεροσκάφος Catalina.
Το ιδιο βραδυ τορπιλίστηκαν από γερμανικά υποβρύχια ένα ναρκαλιευτικό και τα φορτηγά σκάφη “Sneland” “Avondale”, λίγες ώρες πριν την επίσημη υπογραφή της γερμανικής παράδοσης.
Ο άγριος πόλεμος του ωκεανού έχει τελειώσει…
Η εκτίμηση για τον αριθμό των υποβρυχίων που απωλέσθησαν από οποιαδήποτε αιτία κατά τον Πόλεμο τον υπολογίζεται μεταξύ 771 και 821 σκαφών.
Παρόμοια απόκλιση (όχι ιδιαίτερα μεγάλη) εμφανίζει και ο αριθμός των σκαφών που βυθίστηκαν. Ο αριθμός των εμπορικών σκαφών – θυμάτων των υποβρυχίων υπολογίζεται σε 2.603 σκάφη με παράλληλη απώλεια περίπου 30.000 ναυτικών. Αντίστοιχα, οι άνδρες του Ντένιτς, ανερχόμενοι συνολικά σε 40.900 είχαν απώλειες περίπου 28.000 ατόμων, δηλαδή του 70% της συνολικής τους δύναμης. Ανάμεσα σε αυτούς συγκαταλέγεται και ένας από τους γιους του Ναυάρχου Ντένιτς.
Οι απώλειες αυτές είναι οι υψηλότερες που έχουν ποτέ εμφανιστεί σε μάχες.
Εκείνες τις ώρες, καθώς οι σύμμαχοι προωθούνταν προς τις βάσεις των U-boote στη βόρεια Γερμανία, πάνω από 200 υποβρύχια αυτοβυθίστηκαν για να μη πέσουν σε εχθρικά χέρια, ενώ κάποια άλλα προσπάθησαν να διαφύγουν στη Νορβηγία. Από αυτά βυθίστηκαν 23 στη Βαλτική, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
Την επομένη κοντά στις ακτές της Σκωτίας το γερμανικό υποβρύχιο U.236, παραδίδεται στους Βρετανούς.
Οι νικητές πετούν κάβους για να το ρυμουλκήσουν στο λιμάνι ενώ οι Γερμανοί παρακολουθούν αμήχανοι και ψυχροί την διαδικασία της αιχμαλωσίας τους.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΛΟΙΟ ΠΟΥ ΜΠΗΚΕ ΠΡΩΤΟ ΣΤΗΝ ΛΙΒΥΗ
Οι δυνάμεις του Χίτλερ ήθελαν να φτάσουν έως το Σουέζ ούτως ώστε να εισβάλουν στη συνέχεια στη Μέση Ανατολή (και τα πετρέλαιά της), με τελικό στόχο να επιτεθούν κατά των Σοβιετικών από τον νότο. Επικεφαλής του στρατού του Άξονα, ήταν ο στρατάρχης Ερβιν Ρόμελ ο οποίος, με ορμητήριο την Τρίπολη της Λιβύης, εξαπέλυσε την πρώτη επίθεσή του κατά των συμμαχικών δυνάμεων τον Ιούλιο του 1942. Κατά τη διάρκεια της πρώτης Μάχης του Ελ Αλαμέιν οι Σύμμαχοι κατόρθωσαν να υπερασπιστούν με επιτυχία την αμυντική τους γραμμή και να απωθήσουν τις δυνάμεις του Άξονα με αποτέλεσμα στα τέλη του μήνα τα γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα να υποχωρήσουν ούτως ώστε να ανασυνταχθούν.
Λίγες ημέρες μετά διοικητής της 8ης βρετανικής Στρατιάς ανέλαβε ο στρατηγός Μπέρναρντ Μοντγκόμερι και, γνωρίζοντας πως είχε στη διάθεσή του διπλάσιους άνδρες, διπλάσια άρματα μάχης και διπλάσια πυροβόλα, το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου έδωσε εντολή για αντεπίθεση κατά των δυνάμεων του Ρόμελ.
Μπορεί ο γερμανός στρατάρχης να ήταν «η αλεπού της ερήμου» αλλά τα μισά από τα άρματα μάχης που διέθετε ήταν κατώτερης ποιότητας ιταλικά μοντέλα ενώ τα περισσότερα άρματα των Βρετανών και των συμμάχων τους ήταν αμερικανικά.
Λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά, την 4η Νοεμβρίου, η δεύτερη Μάχη του Ελ Αλαμέιν είχε κριθεί με τον Ρόμελ να παρακούει την εντολή του Χίτλερ περί αντίστασης μέχρις εσχάτων και να διατάσσει την υποχώρηση των στρατευμάτων του.
Όσον αφορά το ανθρώπινο κόστος της καθοριστικής αυτής μάχης, τη ζωή τους έχασαν 13.500 Βρετανοί, 17.000 Ιταλοί και 9.000 Γερμανοί.
Το πρώτο πλοίο που έσπασε τον αποκλεισμό της Λιβύης, ηταν ελληνικό!
Το «NIKOLAOS KULUKUNDIS».
Ο Βρετανός ναύαρχος Sir Henry Harwood, στέλνει ένα ενθουσιώδες τηλεγράφημα συγχαρητήριων στο πλοίο.
Ο πλοίαρχος Κ. Πανώριος, συγκεντρώνει το πλήρωμα και το διαβάζει.
Το ημερολόγιο έγραφε 3 Φεβρουαρίου 1943…
Ο ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ ΔΙΑΤΑΖΕΙ… ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΝ!
5 Μαΐου 1941.
Η Ελλάδα έχει υποδουλωθεί και ο κατοχικός πρωθυπουργός Γ. Τσολακογλου διατάζει τους Έλληνες να μην προβούν σε πράξεις αντίστασης κατά των κατακτητών!
Το έγγραφο ντοκουμέντο με την υπογραφή του απευθύνεται στους εφοπλιστές, τους οποίους καλεί να παραχωρήσουν τα πλοία τους στην διάθεση των… «αρχών» και να μην πλεύσουν προς λιμάνια της Αγγλίας.
Μνημείο εθνικής ταπείνωσης…
Λίγες ημέρες πριν την κατάληψη της Αθήνας, ωστόσο, ο νομικός σύμβουλος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Γιώργος Δανιόλος είχε δώσει εντολή για την καύση των εγγράφων που δήλωναν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των πλοίων καθιστώντας αδύνατη κάθε πράξη μεταβίβασης των πλοίων σε τρίτους.
ΟΙ ΘΥΣΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ
Στις 29 Ιουνίου του 1941, ένα ακόμα ελληνικό πλοίο βυθίστηκε, παρασέρνοντας στον υγρό του τάφο τους ναυτικούς του.
Το ατμόπλοιο «George Goulandris» των αδελφών Γουλανδρή από την Άνδρο, τορπιλίστηκε άνανδρα από το γερμανικό υποβρύχιο U.66.
Στο τέλος του Πολέμου, ο υπό ελληνική σημαία στόλος είχε συρρικνωθεί σε 150 περίπου πλοία, λιγότερα και από όσα είχαν απομείνει μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αυτήν τη φορά, το έργο της ανασυγκρότησης ήταν εξαιρετικά δυσχερές, αφού στη συμφωνία παραχώρησης των πλοίων που είχε συνάψει η κυβέρνηση Τσουδερού δεν υπήρχε πρόβλεψη αποζημίωσης των πλοιοκτητών σε περίπτωση απώλειας των πλοίων με βάση τις πραγματικές αξίες που είχαν διαμορφωθεί στη διάρκεια του πολέμου.
Το μόνο ουσιαστικό οικονομικό όφελος από τη μεγάλη συνεισφορά της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας κατά τη διάρκεια του Πολέμου ήταν οι περίπου 12.000.000 λίρες επιπλέον των διαχειριστικών εξόδων που έλαβαν οι εφοπλιστές.
Αυτό το ποσό περιήλθε εξ ολοκλήρου στην απόδημη κυβέρνηση του Καΐρου, με το οποίο αντιμετώπισε τα έξοδα λειτουργίας της και ουδέποτε επεστράφη στους ενδιαφερόμενους εφοπλιστές. Αναγνωρίζοντας ωστόσο την πολύτιμη συνεισφορά του κλάδου, η ίδια κυβέρνηση αναβάθμισε το υφυπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας σε υπουργείο.
Πηγή
Greek Shipping Miracle
