Γιάννος Χαραλαμπίδης
Η Τουρκία ανατρέπει το σκηνικό του Κραν Μοντανά προτάσσοντας ως προϋπόθεση για να γίνει συζήτηση επί του θέματος της ασφάλειας και των εγγυήσεων, την αποδοχή της πολιτικής ισότητας στη λογική της ισότιμης κυριαρχίας, η οποία υποβοηθούμενη από τις βρετανικές ιδέες δημιουργεί τις προϋποθέσεις παρθενογένεσης. Το γεγονός αυτό διαπιστώνεται ακόμη και από στενούς συνεργάτες του Προέδρου. Γι’ αυτό ετοιμάζονται νομικά αντεπιχειρήματα σε μια προσπάθεια άμυνας της ελληνοκυπριακής πλευράς κατά τη διάρκεια της Πενταμερούς (Σημειώνουμε ότι το Κραν Μοντανά είχε καταρρεύσει όταν προέκυψε αδιέξοδο στο θέμα της ασφάλειας, της αποχώρησης των στρατευμάτων και των εγγυήσεων. Εκεί μείναμε. Τώρα, οι Τούρκοι θέτουν πρώτα το θέμα της πολιτικής ισότητας και της ισότιμης κυριαρχίας και ισχυρίζονται ότι δεν θα περάσουν επί της ουσίας στο θέμα της ασφάλειας εάν δεν πάρουν αυτά που θέλουν ή για να δώσουν στο θέμα της ασφάλειας θα πρέπει να αρχίσει η ελληνοκυπριακή πλευρά να δίνει στο θέμα της ισότιμης κυριαρχίας και της συνομοσπονδίας).
- Η σανίδα σωτηρίας της ΕΕ και η έκθεση Μπορέλ
- Πώς η ασφάλεια συνδέεται με την κυριαρχία και το ΝΑΤΟ
- Το κεκτημένο της ΕΕ και η αποχώρηση του Αττίλα
Επαφές Άγκυρας – ΟΗΕ
Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ και οι συνεργάτες του έχουν τακτική επαφή με την τουρκική πλευρά, η οποία μέχρι στιγμής εξακολουθεί να τηρεί τις θέσεις τις οποίες εκφράζει και δημόσια (συνομοσπονδία, όχι πλήρη αποχώρηση στρατευμάτων και άλλη μορφή συστήματος εγγυήσεων ή τουρκική Βάση με κυριαρχία στη λογική των Βρετανικών). Εκτιμάται, δε, ότι οι ακραίες τουρκικές θέσεις και κυρίως η ισότιμη κυριαρχία θα επιχειρηθεί να καλυφθεί κάτω από την πολιτική ισότητα, την οποία ήδη αποδέχεται η ελληνοκυπριακή πλευρά διότι καθορίζεται στο ψήφισμα 716 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το εν λόγω ψήφισμα τονίζει ότι η πολιτική ισότητα δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην την αριθμητική. Όμως, στην ουρά της αριθμητικής ισότητας γίνεται αναφορά ότι, στο πλαίσιο της πολιτικής ισότητας, μπορούν να λαμβάνονται αποφάσεις αποτελεσματικές κατά τρόπον ώστε να κατοχυρώνονται ουσιώδη και ζωτικά ζητήματα και της μιας και της άλλης πλευράς. Είναι γνωστόν ότι οι αποτελεσματικές αποφάσεις μεταφράζονται ως κρυφά και φανερά βέτο, που σημαίνει την από κοινού άσκηση της εξουσίας και της κυριαρχίας.
Ισότιμη κυριαρχία και παρθενογένεση
Η λογική της πολιτικής ισότητας και της ισότιμης κυριαρχίας συνδέεται: Πρώτο, με το κατάλοιπο εξουσίας, το οποίο έχει ήδη κερδίσει η τούρκικη πλευρά. Αυτό σημαίνει ότι, όσες εξουσίες δεν ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση, θα ανήκουν στα κρατίδια, τα οποία θα μπορούν να παράγουν πρωτογενές δίκαιο. Δεύτερο, με την εκ περιτροπής προεδρία, που μεταφράζεται ως διχοτόμηση της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία στη λογική της κυριαρχίας πηγάζει εξίσου, όπως αναφέρουν τα συμφωνηθέντα μεταξύ Αναστασιάδη-Έρογλου, από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Καμία αναφορά δεν γίνεται σε έναν και ενιαίο λαό, με αποτέλεσμα να προσφέρεται η δυνατότητα στην τουρκική πλευρά να ισχυρίζεται ότι υπάρχει διπλή πηγή κυριαρχίας. Η ερμηνεία αυτή μπορεί να ενισχυθεί από την πρακτική των χωριστών δημοψηφισμάτων, τα οποία οι Τούρκοι ερμηνεύουν ως χωριστά δικαιώματα αυτοδιαθέσεως, δυο λαών, όπως το άρθρο 1, παράγραφος 2 του Χάρτη των Ην. Εθνών καθορίζει. Και, ως εκ τούτου, θεωρούν ότι το νέο πολιτειακό σύστημα, μία δηλαδή ομοσπονδία ομοσπονδιακού χαρακτήρα, προκύπτει από δύο λαούς στη βάση της παρθενογένεσης. Ότι, δηλαδή, θα είναι κάτι νέο, εξ ου και η έννοια του «new state of affairs», ελληνιστί της «Νέας Τάξης Πραγμάτων». Αυτή η αντίληψη ενισχύεται και από το γεγονός ότι έχουμε μια συνταγματική δομή που καμία σχέση δεν έχει με το ενιαίο κράτος της Ζυρίχης, ούτε με τη βελτίωσή του όπως προεκλογικά είχε υποσχεθεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Αντίθετα, θα υπάρχουν τρία συντάγματα, ένα κοινό, και ένα για κάθε συνιστών κράτος, τα οποία θα είναι ισοϋψή μεταξύ τους. Με άλλα λόγια, κανένα εκ των τριών δεν θα μπορεί σε τυπική ισχύ να είναι υπεράνω οποιουδήποτε άλλου. Στην πραγματικότητα θα εξαφανιστεί από το πολιτικό και νομικό διεθνές σκηνικό το υφιστάμενο υπό κατοχήν κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα αντικατασταθεί από τις ελεύθερες περιοχές που θα ονομαστούν ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος και από τις κατεχόμενες περιοχές. Δηλαδή το ψευδοκράτος, το οποίο θα αναγνωριστεί ως ισότιμο συνιστών τουρκοκυπριακό κράτος. Θα έχουμε δηλαδή κατάργηση των ψηφισμάτων 541 και 550, αφού εμείς θα αναγνωρίσουμε το ψευδοκράτος ως ισότιμο συνιστών τουρκοκυπριακό κράτος ανατρέποντας ταυτοχρόνως ό,τι το άρθρο 2, παράγραφος 4 του Χάρτη των Ην. Εθνών αναφέρει. Ότι, δηλαδή, καμία οντότητα, Αρχή ή κράτος δεν μπορεί να αναγνωριστεί εφόσον είναι προϊόν της χρήσης των όπλων. Η γενεσιουργός αιτία του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους είναι η εισβολή. Η λύση που προωθείται αποτελεί διάλυση του κράτους στη Ζυρίχη και επικρότηση της παρανομίας. Θα έχουμε, δηλαδή, μία παγκόσμια πρωτοτυπία.
Τα εργαλεία των Ην. Εθνών
Το ερώτημα, βεβαίως, είναι αν και ποια επιχειρήματα υπάρχουν στα χέρια του Προέδρου, ακόμη και στο πλαίσιο της Πενταμερούς, προκειμένου, εάν υπάρχει πολιτική πρόθεση, να αναχαιτιστούν οι τουρκικές και βρετανικές ιδέες που θα βοηθήσουν τον ΓΓ του ΟΗΕ να εξεύρει κοινό έδαφος για να προχωρήσει η διαδικασία. Τα βασικά νομικά και πολιτικά εργαλεία του Προέδρου της Δημοκρατίας έχουν δύο πυλώνες. Ο ένας είναι αυτός του ΟΗΕ. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος των Ην. Εθνών, τελούσα μάλιστα υπό κατοχήν, της οποίας απόδειξη αποτελούν τα ψηφίσματα 541 και 550 που στηρίζονται στο άρθρο 2, παράγραφος 4 της Χάρτας του ΟΗΕ και καθορίζουν ρητώς ότι το ψευδοκράτος δεν μπορεί να αναγνωριστεί καθότι είναι προϊόν της χρήσης των όπλων. Υπό αυτές τις συνθήκες ο Πρόεδρος πρέπει να καλέσει τον ΓΓ του ΟΗΕ, ως τον θεματοφύλακα της Χάρτας, να ξεκαθαρίσει προς όλους τους εμπλεκομένους ότι δεν μπορούν να γίνουν δεχτές ιδέες οι οποίες να αναγνωρίζουν τα κατεχόμενα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως χωριστή κρατική ονότητα.
Η σανίδα του κεκτημένου
Ο άλλος πυλώνας είναι αυτός της ΕΕ. Η τελευταία έκθεση Μπορέλ είναι σαφής: Τονίζει ότι η Τουρκία οφείλει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, διότι η αναγνώρισή της προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις της Άγκυρας με την ΕΕ. Αυτή η διαπίστωση είναι συναφής με την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που είναι στην ίδια γραμμή με τα ψηφίσματα 541 και 550 και διευκρινίζει ότι: Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της αναγνωρίζουν επί της νήσου Κύπρου μόνο ένα κράτος. Αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο εντάχθηκε ολόκληρο στην ΕΕ επί τη βάσει του Πρωτοκόλλου 10. Στο βόρειο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν εφαρμόζεται το κεκτημένο λόγω της κατοχής, η οποία δεν επιτρέπει στις νόμιμες Αρχές να ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο. Ταυτοχρόνως, στην απόφαση για την Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή επισημαίνεται ότι για τις οποιεσδήποτε παρανομίες που συμβαίνουν στα κατεχόμενα, η ευθύνη δεν ανήκει στις όποιες τουρκοκυπριακές «αρχές», αλλά στην Τουρκία. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης επιβάλλει οικονομικές αποζημιώσεις σε βάρος της Άγκυρας επειδή στερεί από του Ελληνοκύπριους το δικαίωμα πρόσβασης και απόλαυσης των περιουσιών τους.
Η σημασία της ΚΔ
Όλα τα ανωτέρω ισχύουν διότι βρίσκεται στη ζωή η Κυπριακή Δημοκρατία. Συνεπώς ο Πρόεδρος θα πρέπει να ζητήσει, δηλαδή να προτάξει, όπως η Τουρκία σεβαστεί το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, που σημαίνει ότι θα πρέπει να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Και όχι να αναγνωρίσει η Κυπριακή Δημοκρατία το ψευδοκράτος ως ισότιμο χωριστό συνιστών κράτος. Αυτό είναι το διακύβευμα του δείπνου της Πενταμερούς, την πρώτη κιόλας μέρα, προτού περάσουμε στα υπόλοιπα. Εάν η Τουρκία αρνείται την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή τον σεβασμό του Διεθνούς και Κοινοτικού Δικαίου, τότε είναι πρόδηλον ότι δεν θέλει λύση αλλά διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, διχοτόμηση και συνταγματικό και γεωπολιτικό έλεγχο του νησιού και της περιοχής. Άρα φέρει και το βάρος της ευθύνης για την αδυναμία εξεύρεσης δημοκρατικής και βιώσιμης λύσης, που θα είναι σύμφωνη με τις αρχές και τις αξίες τής ΕΕ, όπως η ίδια η έκθεση Μπορέλ αναφέρει και όλες οι συναφείς αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Δημοκρατία, ασφάλεια και ΝΑΤΟ
Εκ των πραγμάτων, ο δημοκρατικός χαρακτήρας της λύσης οδηγεί στην πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί και στην ακύρωση των συνθηκών εγγυήσεως. Διότι κανένα κράτος της ΕΕ αλλά και παγκοσμίως δεν μπορεί στις μέρες μας να έχει επί του εδάφους του ξένα στρατεύματα και πολιτικούς πάτρωνες. Απόδειξη των όσων αναφέρουμε αποτελεί το κοινοτικό κεκτημένο, που απαγορεύει στην ΕΕ να αποστέλλει στρατεύματα εντός του εδάφους κρατών-μελών της στη λογική των εγγυήσεων από ξένες δυνάμεις που θα μπορούσαν να ασκούν τμήμα κρατικής κυριαρχίας. Υπό αυτές τις συνθήκες, ξεκαθαρίζει και το θέμα της ασφάλειας που μπορεί βεβαίως να επιλυθεί στο πλαίσιο συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας σε Οργανισμούς εντός των οποίων συμμετέχει η Ελλάδα και η Τουρκία, όπως είναι το ΝΑΤΟ. Η άρνηση της Τουρκίας για συμμετοχή της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, στο οποίο συμμετέχουν η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ, θα αποδείξει ότι η Τουρκία δεν θέλει τη δημιουργία ενός πραγματικά κυρίαρχου πολιτειακού συστήματος στην Κύπρο, αλλά ενός προτεκτοράτου, το οποίο θα ελέγχει την ασφάλειά μας και κατ’ επέκτασιν την κυριαρχία μας.
Οι ευθύνες της Τουρκίας και το άλλοθι…
Υπάρχουν λοιπόν σανίδες σωτηρίας, τις οποίες μπορεί να χρησιμοποιήσει ο Πρόεδρος από την πρώτη μέρα από το δείπνο της Πενταμερούς, για να καθαρίσει το τραπέζι και να ξέρει επί του εδάφους πού πατά και πού πηγαίνει. Διαφορετικά, εάν επιλέξει να μπει στο αγγλοτουρκικό ναρκοπέδιο, η Κυπριακή Δημοκρατία θα οδηγηθεί σε μία διαδικασία νέων περιπετειών, από την οποία θα βγει βαθύτατα τραυματισμένη ή διαλυμένη. Αυτά μας λένε οι Τούρκοι. Στα επόμενα βήματα, μετά την Πενταήμερη, είτε θα υπογράψουμε νέα τετελεσμένα και τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως η Άγκυρα επιθυμεί, είτε θα μας καταλογίσουν τις ευθύνες για να έχουν άλλοθι προκειμένου να προχωρήσουν μονομερώς σε ό,τι έχουν σχεδιάσει πριν από την Πενταμερή. Ο καθείς αναλαμβάνει τις ευθύνες του από τώρα και όχι μετά. Εμείς δεν απορρίπτουμε, αναλύουμε και εισηγούμαστε στο πλαίσιο δημοκρατικού διαλόγου ελπίζοντας ότι, έστω και τη δωδέκατη, η εκτελεστική εξουσία θα συμπεριφερθεί κατά τρόπο υπεύθυνο και όχι στη βάση ενός δήθεν ρεαλισμού, που μετατρέπει την Κύπρο σε τμήμα της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Σημερινή
