Ανδρέας Μαυρογιάννης: Δεν υπάρχει περίπτωση να δεχτούμε αυτά που προβάλλει η Τουρκία
γράφει η Σκεύη Σταύρου
Δεν υπάρχει περίπτωση η δική μας πλευρά να δεχθεί τη θέση που προβάλλει η τουρκική πλευρά περί κυριαρχικής ισότητας, δηλώνει σε συνέντευξή του στη «Σημερινή» o διαπραγματευτής για το Κυπριακό, Ανδρέας Μαυρογιάννης. Τονίζοντας ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί τις δύο έννοιες «κυριαρχική ισότητα» και «δύο κράτη» κάπως εναλλακτικά, υπονοώντας ότι αυτό που επιθυμεί είναι συνομοσπονδιακή μορφή λύσης. Και προσθέτει χαρακτηριστικά πως κάτι τέτοιο θα είναι θανατηφόρο και το τέλος του τόπου μας.
Παράλληλα, ο κ. Μαυρογιάννης αναφέρει ότι η σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης είναι ένα θέμα που παραμένει ρευστό, κάνοντας λόγο για πολιτικά παιχνίδια της Τουρκίας, η οποία δεν αποκλείεται να αποκρύβει, κατά την έκφρασή του, ενδεχομένως, την από μέρους της έλλειψη πραγματικής πολιτικής βούλησης.
Σε άλλο σημείο ο Ανδρέας Μαυρογιάννης αναφέρει ότι η Βρετανία «έχει κάποιες ιδέες και κάποιες σκέψεις σε μια προσπάθεια συμφιλίωσης, του μοντέλου της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, με κάποιες από τις απαιτήσεις της νέας τουρκοκυπριακής ηγεσίας».
«Αυτό που επιθυμούν οι Τούρκοι είναι να έχουμε δυο κυρίαρχα κράτη, τα oποία θα συνέλθουν για να συμφωνήσουν σε ένα συμβόλαιο, ώστε να θέσουν από κοινού υπό συνομοσπονδιακή μορφή κάποιες αρμοδιότητες»
«Η σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης είναι ένα θέμα που παραμένει ρευστό (…) Η Τουρκία δεν αποκλείεται να αποκρύβει, ενδεχομένως, την από μέρους της έλλειψη πραγματικής πολιτικής βούλησης»
«Δεν άλλαξε ουσιαστικά η στάση της Τουρκίας. Μετά την αποτυχία στο Κραν Μοντανά, εμείς θέλαμε αμέσως να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση και η θέση μας επ’ αυτού παραμένει σταθερή»
«Δύσκολα θα μπορούσα να πω πως συντρέχουν επί της ουσίας των θεμάτων, καλύτερες προϋποθέσεις σήμερα σε σχέση με τον Ιούλιο του 2017. Απλώς έχει ανοίξει ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας για συνέχιση της διαπραγμάτευσης»
Ακολουθεί αυτούσια η συνέντευξη:
– Από τον περασμένο Δεκέμβριο ακούμε συνεχώς νέες ημερομηνίες για τη σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, σε σημείο που προκαλεί ανησυχία και καχυποψία. Έχουμε νέα πληροφόρηση για το πότε πιθανόν να διεξαχθεί; Είναι η Τουρκία που παίζει παιχνίδια με τις ημερομηνίες και γιατί;
Γίνονται τις τελευταίες εβδομάδες επαφές και βολιδοσκοπήσεις για την εξεύρεση κατάλληλης ημερομηνίας και καταλλήλου μέρους για την άτυπη συνάντηση «5+1». Υπάρχει σαφώς δυστοκία, λόγω αντικειμενικών δυσκολιών, κυρίως λόγω των περιορισμών του κορωνοϊού αλλά και πιθανότατα, παρά το ότι δεν το ομολογούν, και λόγω πολιτικών παιχνιδιών της τουρκικής πλευράς, είτε διασυνδέοντας τη συνάντηση αυτή με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου είτε με άλλους παράγοντες είτε αποκρύβοντας, ενδεχομένως, την από μέρους τους έλλειψη πραγματικής πολιτικής βούλησης. Το θέμα παραμένει ρευστό. Εμείς πάντως κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συνέλθει η συνάντηση το συντομότερο δυνατό.
– Τι άλλαξε από το 2017 ως προς το θετικότερο για να πάμε σε μία Διάσκεψη, εφόσον οι Τούρκοι κατά γενικήν ομολογίαν είναι περισσότερο αδιάλλακτοι από το 2017.
Δεν άλλαξε ουσιαστικά η στάση της Τουρκίας. Μετά την αποτυχία στο Κραν Μοντανά, εμείς θέλαμε αμέσως να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση και η θέση μας επ’ αυτού παραμένει σταθερή. Ενώπιον όμως της άρνησης της άλλης πλευράς, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ κ. Αντόνιο Γκουτέρες έκανε λόγο για ανάγκη μίας περιόδου περισυλλογής. Δεν μπορούσαμε παρά να προσχωρήσουμε στην εισήγηση του Γενικού Γραμματέα. Ήμασταν βεβαίως ευτυχείς όταν μερικούς μήνες αργότερα αποφάσισε να διορίσει την κα Τζέιν Χολ Λουτ, για να ξεκινήσει προσπάθεια να τεθεί η διαπραγμάτευση πάνω στις ράγες. Εργαστήκαμε στενά με τον Γενικό Γραμματέα και με την κα Λουτ, πάντα επιδεικνύοντας καλή διάθεση και ετοιμότητα. Τελευταία φαίνεται επιτέλους να ωριμάζει η κατάσταση και να μπορεί να συγκληθεί από τον ΓΓ η άτυπη συνάντηση «5+1». Βεβαίως τίποτα δεν είναι εύκολο. Δύσκολα θα μπορούσα να πω πως συντρέχουν επί της ουσίας των θεμάτων, καλύτερες προϋποθέσεις σήμερα σε σχέση με τον Ιούλιο του 2017. Απλώς έχει ανοίξει ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας για συνέχιση της διαπραγμάτευσης. Είμαστε χώρα υπό κατοχήν και δεν έχουμε την πολυτέλεια της αδράνειας.
– Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατηγορούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι ασκεί πολιτική κατευνασμού… Η πρόταση με επίκεντρο το αεροδρόμιο της Τύμπου, στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, είναι τελικά μέτρα που θα υποβοηθήσουν τη διαπραγμάτευση; Επειδή θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η πρόταση εδράζεται επίσης στο πλαίσιο της πολιτικής του κατευνασμού.
Το άνοιγμα για τη διεθνή ναυσιπλοΐα του αεροδρομίου της Τύμπου είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό μέτρο, που άπτεται θεμελιωδών διαστάσεων νομιμότητας. Να υπενθυμίσω, όμως, πως στην περίοδο 1993-1994 συζητείτο ήδη ζήτημα ανοίγματος του αεροδρομίου Λευκωσίας και για τους Τ/κ και την τ/κ κοινότητα, ως ΜΟΕ. Συζητήσεις έγιναν και αργότερα, ιδιαίτερα κατά την περίοδο 2005-2006, σε σχέση με το αεροδρόμιο Τύμπου και σε σχέση με την Αμμόχωστο και για το λιμάνι, τότε και αργότερα, και δη το 2014 με την επίσκεψη του τότε Αντιπροέδρου των ΗΠΑ και τώρα Προέδρου, Τζο Μπάιντεν. Δεν υπάρχει τίποτα που να είναι εντελώς νέο. Γνωρίζουμε καλά τις δυσκολίες. Έχουμε επίσης συναίσθηση του διακυβεύματος. Όμως σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς και με τον ακατάπαυστο φαύλο κύκλο αρνητικών εξελίξεων και τετελεσμένων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προσπαθεί να αποτρέψει περαιτέρω επιδείνωση και, ει δυνατόν, να αντιστρέψει τη ροπή. Με αυτονόητο τον πλήρη σεβασμό προς τη νομιμότητα, δίνει δείγματα πολιτικής βούλησης και διάθεσης για μέτρα που θα έχουν πολύ θετικό αντίκτυπο και στις δύο κοινότητες. Δικαίως ο Πρόεδρος θεώρησε πως σ’ αυτήν την κομβική στιγμή, όταν προωθούμε ΜΟΕ, δεν μπορούμε να περιοριζόμαστε στα μικρά, υπάρχει ανάγκη για σημαντικά μέτρα που μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα, να αναδειχθούν σε «game-changers»: να αποτραπεί αφενός η περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης στην Αμμόχωστο, και να ξεκινήσει έστω και δειλά η διαδικασία επιστροφής της, και αφετέρου, αν είναι δυνατόν, να δημιουργηθεί μία δυναμική που θα συμβάλει στην προσπάθεια για λύση.
– Πώς αυτό διαρθρώνεται με την προσπάθεια της Πενταμερούς Διάσκεψης;
Η συνάντηση 5+1 θεωρείται άτυπη διαδικαστικού χαρακτήρα συνάντηση, που στοχεύει να θέσει ξανά τη διαπραγματευτική διαδικασία πάνω στις ράγες, αλλά και να οδηγήσει στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος για ουσιαστική διαπραγμάτευση. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα κοινό όραμα, κοινό έδαφος, να έχουμε κοινή αποδοχή κάποιων ελάχιστων κοινών παραμέτρων των Ηνωμένων Εθνών και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες. Τι καλύτερες συνθήκες υπάρχουν από το να έχεις επιτύχει μέσα από «game changers», τη δημιουργία μίας άλλης δυναμικής και κάποιων διαφορετικών δεδομένων, ώστε να μπορεί να γίνει μια ουσιαστική διαπραγμάτευση, τερματίζοντας νέα τετελεσμένα και έκνομες ενέργειες είτε είναι στην Αμμόχωστο είτε είναι στην ΑΟΖ είτε στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός; Αυτή είναι η λογική που διέπει όλα τα σημεία της πρότασης του Προέδρου. Κανένας μας δεν υποτιμά τις συναφείς δυσκολίες και τις προκλήσεις, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το αεροδρόμιο.
– Με την πολυετή πείρα σας ως διαπραγματευτής, βλέπετε προοπτικές που θα μας επιτρέψουν να προχωρήσουμε σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις; Βλέποντας βέβαια και τις δημόσιες τοποθετήσεις της Τουρκίας;
Οι δημόσιες τοποθετήσεις της τουρκικής πλευράς κάθε άλλο παρά βοηθητικές είναι. Ας μην ξεχνάμε, όμως, πως η ιδέα της άτυπης συνάντησης «5+1» δεν μπήκε στο τραπέζι τώρα. Εργαζόμαστε γι’ αυτήν εδώ και σχεδόν δύο χρόνια. Είχαμε συμφωνήσει στη συνάντηση του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 2019, τη σύγκληση της άτυπης διάσκεψης μετά την «εκλογική» διαδικασία στα κατεχόμενα, η οποία στη συνέχεια αναβλήθηκε για έξι μήνες, λόγω της πανδημίας. Οπόταν δεν είναι κάτι καινούριο και πάμε τώρα ξαφνικά, λαμβάνοντας υπόψη τις δηλώσεις. Πάμε, παρά τις δηλώσεις, υπό την έννοια όπως είχαμε θέσει εξ αρχής ότι πάμε χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Πρέπει να πω ότι είχαμε από την αρχή προσχωρήσει στην ιδέα σύγκλησης μίας τέτοιου τύπου αρχικής διαδικαστικής συνάντησης, για να μας φέρει ξανά σε ακτίνα διαπραγμάτευσης. Και τώρα, παρά τις δυσκολίες, φαίνεται πως μπορεί να γίνει και λογικά έχει σοβαρές πιθανότητες να είναι επιτυχής, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως το επίπεδο φιλοδοξίας δεν είναι πλέον πολύ υψηλό. Δεν είναι τεράστιο πράγμα να πάμε και να συμφωνήσουμε ότι έχουμε την επιθυμία να προχωρήσουμε σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις και την πολιτική βούληση να προετοιμαστούμε συναφώς και να δημιουργήσουμε το απαραίτητο προς τον σκοπό αυτό, κατάλληλο κλίμα; Βεβαίως, αναπόφευκτα θα γίνει και μία ευρύτερη συζήτηση, για να διαπιστωθεί πως η ουσιαστική διαπραγμάτευση, που θα ακολουθήσει, δεν θα είναι μία μάταιη άσκηση, αλλά ότι θα υπάρχουν ρεαλιστικές πιθανότητες και δυνατότητες συμφιλίωσης μεταξύ των θέσεων. Δεν θα γίνει όμως ουσιαστική διαπραγμάτευση στην άτυπη συνάντηση. Βεβαίως το αντεπιχείρημα είναι πως και αυτό διαπραγμάτευση είναι και γι’ αυτό απαιτείται πολλή προετοιμασία και ετοιμότητα. Υπενθυμίζω πως η κοινή διακήρυξη της 11ης Φεβρουαρίου 2014 ήταν το σημείο εκκίνησης της διαπραγμάτευσης. Για να φτάσουμε, όμως, στο σημείο εκκίνησης κάναμε έξι μήνες προδιαπραγμάτευση και καταλήξαμε σε ένα κείμενο που περιέχει πλείστες όσες από τις προδιαγραφές, τόσο διαδικαστικές όσο και επί της ουσίας. Σήμερα, ωστόσο, η ουσία που αφορά το σημείο εκκίνησης είναι για μας δεδομένη. Υπάρχει κοινή διακήρυξη, υπάρχουν συγκλίσεις και κεκτημένο της διαδικασίας, υπάρχουν τα ψηφίσματα, υπάρχει το πακέτο με τα έξι σημεία του Γενικού Γραμματέα. Επιθυμούμε, λοιπόν, κατά το δυνατόν, να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά.
Η κυριαρχική ισότητα
οδηγεί σε συνομοσπονδία
– Εάν η τουρκική πλευρά θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων -όπως λέει και δημοσίως- την κυριαρχική ισότητα, που αντιλαμβανόμαστε πλέον ότι οδηγεί σε ένα μοντέλο συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, έχετε σκεφτεί πώς θα το αντιμετωπίσετε;
Δεν υπάρχει περίπτωση να δεχθούμε αυτήν την κυριαρχική ισότητα που προβάλλει η τουρκική πλευρά. Για εμάς αυτά τα ζητήματα έχουν λυθεί. Και από τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και από την κοινή διακήρυξη του 2014. Δεν θα ανοίξουμε ξανά τέτοια κεφάλαια. Δεν θα δεχθούμε ούτε κυριαρχική ισότητα, ούτε δύο κράτη. Γνωρίζουμε βεβαίως πως χρησιμοποιούν αυτές τις δύο έννοιες κάπως εναλλακτικά, υπονοώντας ότι αυτό που επιθυμούν είναι να έχουμε δυο κυρίαρχα κράτη, τα όποια θα συνέλθουν για να συμφωνήσουν σε ένα συμβόλαιο, ώστε να θέσουν από κοινού υπό συνομοσπονδιακή μορφή κάποιες αρμοδιότητες. Επιδιώκουν, δηλαδή, να έχουν όλα τα χαρακτηριστικά ενός διεθνώς αναγνωρισμένου κυρίαρχου κράτους και επιπλέον να ασκούν έλεγχο στο σύνολο της Κύπρου, να απολαύουν των προνομίων της συμμετοχής στην ΕΕ και να μπορεί η Τουρκία να έχει μέσω ημών λόγο στα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ήταν το τέλος του τόπου μας. Είναι χειρότερο απ’ οτιδήποτε έχει προταθεί μέχρι σήμερα. Περαιτέρω, μοντέλα συνομοσπονδίας όπου δοκιμάστηκαν, απέτυχαν. Ακόμα και εκεί όπου στη βάση τους προϋπήρχαν αναγνωρισμένα κυρίαρχα κράτη. Η Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία μεταξύ Αιγύπτου και Συρίας διήρκεσε από το 1958 μέχρι το 1961, η Σενεγκάμπια δεν κράτησε πολύ, όπως και κανένα άλλο ιστορικό παράδειγμα. Αυτά τα μοντέλα δεν είχαν καμία τύχη. Στην περίπτωσή μας, με τις ιδιαιτερότητες της υπόθεσής μας και με το βαρύ χέρι της Τουρκίας να επικρέμαται, κάτι τέτοιο θα ήταν θανατηφόρο.
– Εξηγήστε μας καλύτερα γιατί στη δική μας περίπτωση ένα τέτοιο μοντέλο είναι θανατηφόρο;
Θανατηφόρο, εκτός από τους λόγους που ανέφερα πιο πάνω, και γιατί κάθε συμβόλαιο μπορεί να έχει και τέλος, πιθανότατα προδιαγεγραμμένο και που θα σημάνει το τέλος του κράτους μας συμπαρασέρνοντας και τις ιδιότητές μας ως μέλους του ΟΗΕ, της ΕΕ κ.λπ.
– Σε περίπτωση που η άλλη πλευρά θέσει οτιδήποτε που παραπέμπει σε μία λύση συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, να υποθέσουμε ότι θα φύγουμε από το τραπέζι των συνομιλιών;
Εμείς δεν φεύγουμε από πουθενά. Αλλά παραμένουμε συνεπείς και σταθεροί στις θέσεις αρχής μας. Με υπομονή και επιμονή. Μπορεί να μην μπορούμε να τους αποτρέψουμε από το να λένε και να θέτουν ό,τι θέλουν, ιδιαίτερα όταν θα φτάσουμε στην ουσιαστική διαπραγμάτευση, όμως εμείς, ξεκαθαρίζω και επαναλαμβάνω, δεν πρόκειται να δεχθούμε ούτε και θα διαπραγματευτούμε τέτοιου είδους μοντέλα λύσης. Αναμένουμε ότι και η διεθνής κοινότητα θα τους στείλει το ίδιο ξεκάθαρο μήνυμα.
Ο ρόλος της Βρετανίας…
– Θεωρείτε ότι ο ρόλος της Βρετανίας είναι υποβοηθητικός;
Το ενδιαφέρον της Βρετανίας είναι καλοδεχούμενο και υποβοηθητικό. Αλλά κατά πόσον οι συγκεκριμένες ιδέες ή προτάσεις που θέτει είναι βοηθητικές, είναι κάτι το οποίο είναι προς μελέτη και υπό αίρεση συμβατότητας (sous bénéfice d’inventaire) με τις θέσεις αρχής μας και τις παραμέτρους του ΟΗΕ. Με ανοικτό πνεύμα αλλά με συνέπεια και έλεγχο συνάφειας και αξιολόγηση της πραγματικής πρόσθετης αξίας. Μας ενδιαφέρει η προσήλωση στη φύση και τη μορφή της λύσης, όπως έχει περιγραφεί και καθοριστεί από τα ψηφίσματα. Τώρα είναι μάλιστα λιγότερο παρά ποτέ η ώρα να εκφύγουμε από το συμφωνηθέν πλαίσιο. Η χρονική στιγμή μάς ανησυχεί, αλλά αν είναι σεβαστό το πλαίσιο και εντός αυτού κριθεί πως κάτι μπορεί να είναι χρήσιμο και υποβοηθητικό, γιατί να μην το μελετήσουμε;
-Έχει υποβάλει κάτι συγκεκριμένο η Βρετανία, που να δημιουργεί ανησυχίες στη δική μας πλευρά;
Έχει κάποιες ιδέες και κάποιες σκέψεις σε μία προσπάθεια συμφιλίωσης, αν θέλετε, του μοντέλου της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα με κάποιες από τις απαιτήσεις της νέας τουρκοκυπριακής ηγεσίας.
Στο τέλος μιας εποχής…
– Η πλευρά μας δηλώνει ετοιμότητα για την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, σε μια προσπάθεια, όπως λέτε, να σταματήσουν και τα τετελεσμένα. Ποια η εκτίμησή σας σε περίπτωση που αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις;
Θα είναι πάρα πολύ δύσκολη η κατάσταση. Έχω πει επανειλημμένως και στο παρελθόν ότι παίζουμε στις καθυστερήσεις της παρούσας πρωτοβουλίας, και πως είμαστε στο τέλος μιας εποχής. Εκ των πραγμάτων. Αυτή η προσπάθεια, αυτή η διαδικασία, εξαντλεί τον ωφέλιμο ορίζοντά της. Είμαστε σε ένα μεταίχμιο, κοντεύουν και πενήντα χρόνια από την τουρκική εισβολή. Θα έχουμε ακόμη πιο δύσκολες μέρες και φοβούμαι πάρα πολύ ότι το ενδιαφέρον για συνέχιση της προσπάθειας για λύση θα ατονήσει και ταυτόχρονα κινδυνεύουμε να έχουμε μία κατάσταση που θα προσομοιάζει προς τις άλλες, «παγωμένες συρράξεις», χωρίς προοπτική, αλλά με τα δεδομένα που περιγράφουν το στάτους κβο να χειροτερεύουν συνεχώς. Δεν εισηγούμαι φυσικά λόγω αυτών να μειώσουμε περαιτέρω τον πήχη των απαραίτητων προδιαγραφών μιας δίκαιης και μόνιμης λύσης.
– Έχει ετοιμαστεί η πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας για τη χαλαρή ή αποκεντρωμένη ομοσπονδία; Έχουμε κάτι πιο συγκεκριμένο;
Η έννοια χαλαρή ομοσπονδία είναι ατυχής. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, απαντώντας στη σχετική έκκληση του ΓΓ του ΟΗΕ για νέες ιδέες, πρότεινε πως δεδομένου ότι διατηρούμε στο ομοσπονδιακό κράτος εκείνα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά και τις εξουσίες που είναι συνυφασμένες με την αυθυπαρξία, τη συνέχεια, τη λειτουργία και τη διεθνή παρουσία του κράτους (pouvoirs régaliens), μπορούμε να αποκεντρώσουμε περαιτέρω την άσκηση σημαντικών εξουσιών προς τις συνιστώσες πολιτείες με βάση τις αρχές της λειτουργικότητας, της αναλογικότητας και της επικουρικότητας για να τυγχάνουν διαχείρισης πλείστες δημόσιες υποθέσεις όσο το δυνατόν πιο κοντά στους πολίτες και να αποφεύγονται τυχόν δυσλειτουργίες του ομοσπονδιακού επιπέδου. Εντός του πλαισίου αυτού μελετούμε διάφορες ιδέες. Αλλά δεν είναι κάτι το οποίο επηρεάζει τη ΔΔΟ, αφορά την επιμέρους άσκηση εξουσιών και είναι και τρόπος διευκόλυνσης των Τ/κ, με την ικανοποίηση κάποιων ανησυχιών τους ως προς την έμπρακτη εφαρμογή της πολιτικής ισότητας, χωρίς να την μετατρέπουμε σε ανεπιθύμητη συνταγή γενικευμένης συναπόφασης και φροντίζοντας για τη λειτουργικότητα και αποτελεσματικότητα του κράτους και την ισότιμη συμμετοχή του τόπου μας στην ΕΕ και στην ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία.
Πηγή: Σημερινή
