ΟΙ Κυριότερες Ασθένειες Εσπεριδοειδών
Κορυφοξήρα
Η κορυφοξήρα οφείλεται στο μύκητα Phoma tracheiphila, που πολλαπλασιάζεται με σπόρια που σχηματίζονται είτε μέσα σε πυκνίδια, πυκνιδιοσπόρια, είτε σε ειδικά σχηματισμένες υφές τα φιαλίδια, φιαλιδοσπόρια. Ακόμη μέσα στα αγγεία του ξύλου σχηματίζεται μια άλλη μορφή σπορίων τα θαλλοσπόρια.
Η κορυφοξήρα είναι η πιο επικίνδυνη ασθένεια των εσπεριδοειδών στη λεκάνη της Μεσογείου και πρωτοεμφανίστηκε/διαγνώστηκε στην Ελλάδα.
Η συγκεκριμένη ασθένεια προσβάλει όλα τα είδη των εσπεριδοειδών. Σε άλλες ποικιλίες εντονότερα και σε άλλες όχι τόσο πολύ. Από τα καλλιεργούμενα ήδη κυρίως σοβαρές συνέπειες υπόκειται η λεμονιά και το περγαμότο. Η πορτοκαλιά, η μανταρινιά και ο βοτρυόκαρπος (γκρέιπφρουτ) προσβάλλονται λιγότερο.
Τα συμπτώματα ξεκινάνε από τα φύλλα της κορυφής όπου κιτρινίζουν τα νεύρα και αργότερα το έλασμα, με συνέπεια τη φυλλόπτωση. Οι βλαστοί στο πάνω μέρος γίνονται χλωρωτικοί ή παίρνουν καστανό μεταχρωματισμό και στη συνέχεια η ασθένεια αποξηραίνει όλο το βλαστό με ελάχιστα φύλλα επάνω. Η ασθένεια έχει αργεί κίνηση και μεταδίδεται προς τα κατώτερα στρώματα σε βάθος χρόνων. Τα προσβεβλημένα δέντρα παράγουν λιγότερους καρπούς.
Τα πυκνίδια του μύκητα σχηματίζονται πάνω στους προσβλημένους ξηρούς βλαστούς. Όταν διαβραχούν διογκώνονται και εξέρχονται τα πυκνιδιοσπόρια που προκαλούν τις μολύνσεις. Το παθογόνο μπαίνει από πληγές που δημιουργούνται στα δένδρα από διάφορες αιτίες όπως χαλάζι, παγετός, κλάδεμα, ουλές φύλλων, ουλές καρπών κ.α.
Για την αντιμετώπιση της ασθένειας στους προσβλημένους εσπεριδοειδώνες συνιστώνται τα παρακάτω:
- Αφαίρεση των ξηρών κλάδων περίπου 15 εκ. κάτω από το σημείο της ξήρανσης από το τέλος της άνοιξης μέχρι την αρχή του φθινοπώρου
- Το κλάδεμα των δένδρων να γίνεται μετά το τέλος των βροχών και οι τομές του κλαδέματος να καλύπτονται από προστατευτική αλοιφή
- Προστασία των δέντρων από τραυματισμούς οποιασδήποτε μορφής
- Αποφυγή οργώματος των δένδρων αργά το φθινόπωρο και τον χειμώνα
- Ψεκασμός των δένδρων εντός το πολύ 48 ωρών, μετά από χαλαζόπτωση, με χαλκούχα μυκητοκτόνα
- Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα μυκητοκτόνα ή βενζιμιδαζολικά τις περιόδους με βροχοπτώσεις
- Περιορισμός της πλούσιας αζωτούχου λίπανσης και ενίσχυση της φωσφορικής και καλιούχου λίπανσης
- Τα φυτώρια να γίνονται στις λιγότερο μολυσμένες περιοχές
Κομμίωση
Η ασθένεια προκαλείται από μύκητες του γένους Phytophthora και κυρίως τα είδη Ρ. citrophthora και P. parasitica δευτερευόντως από τα είδη P. syringae και P. hibernalis.
Το πρώτο είδος ευνοείται από χαμηλότερες θερμοκρασίες, περίπου 25°C και το δεύτερο από υψηλότερες, περίπου 27-30°C. Τα παθογόνα ευνοούνται από την υγρασία κοντά στο λαιμό του δέντρου και γιαυτό το φαινόμενο παρατηρείται στα αγροτεμάχια με κακή στράγγιση του εδάφους. Οι ευνοϊκότερες εποχές για μόλυνση είναι το φθινόπωρο και η άνοιξη.
Σήψη του λαιμού. Στα προσβλημένα δένδρα ο φλοιός σε κάποιο σημείο του λαιμού σαπίζει, αποκτά καστανό μεταχρωματισμό και παρατηρείται άφθονη έκκριση κόμεος.
Σήψη του δένδρου κάτω από το έδαφος. Παρατηρείται σήψη συνήθως περισσότερο εκτεταμένη παρά στην περίπτωση του λαιμού και η έκκριση κόμεος είναι λιγότερο εμφανής. Το προσβλημένο μέρος προσβάλλεται από διάφορα δευτερογενή παθογόνα.
Σήψη των ριζών. Σαπίζει ο φλοιός των λεπτών ριζών των δένδρων και αποκολλάται εύκολα σαν σωλήνας από τον κεντρικό κύλινδρο. Ακολουθεί προοδευτική καχεξία και τέλος ολική ξήρανση.
Για την ανπμετώπιση της ασθένειας συνιστώνται τα παρακάτω μέτρα:
- Εμβολιασμός σε ανθεκτικά υποκείμενα
- Προστασία των νέων εσπεριδοειδώνων από νερό
- Περιορισμός της υγρασίας γύρω από τον λαιμό των δένδρων και αφαίρεση του χώματος γύρω από αυτόν ώστε οι ρίζες να εκτίθενται στον αέρα.
- Επάληψη του κορμού των δένδρων από την πρώτη διακλάδωση των ριζών μέχρι του ύψους των πρώτων κλάδων με πυκνό βορδιγάλειο πολτό ή μυκητοκτόνα της ομάδας των ακυλανινών
- Αφαίρεση προσβλημένων τμημάτων και επάληψη των πληγών με τα προηγούμενα μυκητοκτόνα
- Απολύμανση των θέσεων που αφαιρέσαμε δέντρο που εμφάνισε την ασθένεια
- Χρήση μυκητοκτόνο της ομάδας fosetyl-Al με 3-4 ψεκασμούς το χρόνο σε αναλογία 200 ml προς 1000 λίτρα νερό
Καστανή σήψη των καρπών
Η σήψη των καρπών, προκαλείται από τους μύκητες P. citrophthora, Ρ. parasitica και άλλα είδη του ίδιου γένους. Οι μύκητες αυτοί βρίσκονται στο έδαφος καθ όλη την διάρκεια του έτους και προσβάλλουν τους καρπούς όταν το μόλυσμα μεταφερθεί με σταγόνες νερού
Για τη προστασία των καρπών από το μύκητα συνιστάται ο ψεκασμός του εδάφους γύρω από τη κόμη του δέντρου με χαλκούχα σκευάσματα.
Μπλε και πράσινη σήψη των καρπών
Η ασθένεια προκαλείται από τους μύκητες Penicillium italicum και Penicillium digitatum.
Η μόλυνση των καρπών γίνεται από πληγές που δ
Δημιουργούνται κατά την συγκομιδή ή στη διάρκεια των διαφόρων χειρισμών κατά τη διαλογή και συσκευασία.
Η διαφορά των δύο ασθενειών είναι πέρα από τη διαφορά του χρώματος είναι ότι η πράσινη σήψη σε σχέση με τη μπλε ζαρώνει και κολλάει πάνω στο αντικείμενο που έχουμε τοποθετήσει το καρπό.
Η προστασία του καρπού από τις δύο ασθένειες πραγματοποιείται μετά τη συγκομιδή είτε με εμβάπτιση του καρπού σε διάλυμα εγκεκριμένου μυκητοκτόνου είτε προσθήκη εγκεκριμένου μυκητοκτόνου μέσα στο διάλυμα με κερί που γίνεται επάλειψη του καρπού. Κυρίως τα μυκητοκτόνα που χρησιμοποιούνται στα συσκευαστήρια είναι το thiabendazole, το benomyl, το biphenyl, το SOPP, το imazalil κ.α.
Γιάννης Διβανές
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE