Ήταν πολύ καλά γνωστό εκ των προτέρων ότι οι κυρώσεις που επεδίωκαν Λευκωσία και Αθήνα σε βάρος της Άγκυρας ήταν δύσκολο να επιτευχθούν σ’ αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνοντας υπόψη το ισοζύγιο δυνάμεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ρόλο που είχε παίξει τις τελευταίες ημέρες η Γερμανία. Ήδη τα 24ωρα πριν από τη Σύνοδο Κορυφής ήταν εμφανής η πρόθεση να σταλεί για τον Μάρτιο η όποια πιθανή εξέταση περαιτέρω κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από τα συμπεράσματα. Για την Λευκωσία το ποτήρι των συμπερασμάτων είναι περισσότερο γεμάτο σε σύγκριση με την Αθήνα που έλαβε ένα περισσότερο άδειο ποτήρι.
Μια πρώτη ανάγνωση του αποτελέσματος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σ’ ότι αφορά το κεφάλαιο Τουρκία υπό τις περιστάσεις κρίνεται ικανοποιητικό για την Κύπρο.
Μπορεί η Κύπρος να περίμενε και να ήθελε περισσότερη αλληλεγγύη από τους εταίρους της στην ΕΕ αλλά σε μια Ένωση όπου τα συμφέροντα των κρατών παίζουν μεγαλύτερο ρόλο απ’ ότι το συνολικό όφελος, δεν μπορεί να αναμένει κάποιος κάτι περισσότερο. Όπως αποδείχθηκε ότι και η συμμαχία του ευρωπαϊκού νότου MED7 πέραν από photo-opp και κάποιες ανακοινώσεις δεν μπορεί να προσφέρει κάτι περισσότερο.
Τα καρότα που έβαλε στο καλάθι της η Κύπρος, μέσα από αυτά τα συμπεράσματα, είναι η αναφορά που γίνεται για την Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Η ΕΕ αναγνωρίζει τις παραβιάσεις της Τουρκίας εντός της κυπριακής ΑΟΖ και παράλληλα ανοίγει τον κατάλογο για προσθήκη νέων καταχωρήσεων ονομάτων στη λίστα περιοριστικών μέτρων που καταρτίστηκε το 2019, ενώ διευρύνεται η ισχύς της συγκεκριμένης απόφασης.
Η σημασία της συγκεκριμένης αναφοράς στα συμπεράσματα δεν έχει να κάνει τόσο με τα ονόματα και εταιρείες που θα μπουν στον κατάλογο αλλά στο ότι υπάρχει μια ρητή αναγνώριση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της ΚΔ που προκύπτουν μέσα στην αποκλειστική της οικονομική ζώνη.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η μη ύπαρξη οριοθετημένης ΑΟΖ στην ανατολική της υφαλοκρηπίδα αποδείχθηκε ένα αδύνατο κρίκος στην προσπάθεια να κερδίσει κάτι περισσότερο στη λήψη μέτρων εναντίον της Τουρκίας.
Στο κεφάλαιο Κυπριακό η Λευκωσία κατάφερε να συμπεριληφθούν στα συμπεράσματα αναφορές οι οποίες έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα ενόψει της νέας προσπάθειας για επανέναρξη των συνομιλιών. Η ΕΕ στηρίζει κατά τρόπο σαφή την γρήγορη επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για λύση στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, ευθυγραμμισμένη με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλώντας και την Τουρκία να πράξει το ίδιο. Επίσης παραμένει η εμπλοκή της ΕΕ μέσα στη διαδικασία των συνομιλιών με την παρουσία εκπροσώπου της Ένωσης.
Στα σημαντικά, που πέτυχε η Κύπρος να συμπεριληφθούν στα συμπεράσματα είναι η καταδίκη των μονομερών βημάτων που έγιναν στο Βαρώσι. Η ΕΕ ζητά από την Τουρκία να δείξει πλήρη σεβασμό στα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Σε ότι αφορά την πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, παρά το γεγονός ότι ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ καλείται από τους ηγέτες να συνεχίσει τις προετοιμασίες, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι Αίγυπτος και Ισραήλ ήδη μετέφεραν το μήνυμα ότι δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν. Εξέλιξη που εμφανώς ανατρέπει τις όποιες κινήσεις είχαν σχεδιαστεί προκειμένου να βοηθηθεί η Άγκυρα μέσω ενός τέτοιου διαλόγου.
Η θετική ατζέντα που προσφέρθηκε στην Τουρκία ως «καρότο» στα συμπεράσματα Οκτωβρίου, παραμένει στο τραπέζι, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η Τουρκία θα αποσυρθεί από προκλητικές ενέργειες και λύσει τις διαφωνίες της με τα κράτη μέλη.
Ο συσχετισμός δυνάμεων
Σ’ ότι αφορά τις χώρες που τοποθετήθηκαν υπέρ της Κύπρου και της Ελλάδας θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε σύγκριση με το προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπήρξαν τρεις προσθήκες. Ιρλανδία, Σλοβενία και Σλοβακία στις παρεμβάσεις τους υποστήριξαν Ελλάδα και Κύπρο. Σταθερές παρέμειναν στις θέσεις τους Γαλλία, Αυστρία, Λουξεμβούργο και οι χώρες της Βαλτικής. Όλες οι χώρες είχαν τοποθετηθεί επικριτικά στις ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σ’ αυτό το Συμβούλιο το ρόλο προστασίας της Άγκυρας τον ανέλαβε η Πολωνία η οποία στήριξε την προσπάθειά της στο ότι η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Η όλη προσέγγιση της Βαρσοβίας μάλλον δείχνει ότι λειτούργησε μετά από και από σχετικές υποδείξεις του ΝΑΤΟ. Στη γραμμή στήριξης της Τουρκίας κινήθηκαν και πάλι Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία και Ουγγαρία.
Με άδεια χέρια η Αθήνα
Η Ελλάδα έμεινε με άδεια χέρια στη βασική επιδίωξη που είχε θέσει από καιρό σε σχέση με την Τουρκία βάζοντας σχεδόν όλα της τα αυγά σε ένα καλάθι, επιμένοντας στην επιβολή εμπάργκο όπλων σε βάρος της Άγκυρας. Η επιμονή της σε απόφαση για εμπάργκο κόλλησε στο γεγονός ότι τέτοιες αποφάσεις λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο. Απ’ εκεί και πέρα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν λαμβάνει ανάλογες αποφάσεις με απαίτηση κάποιου κράτους μέλους, παρά μόνο μετά από απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Επίσης η Αθήνα συνάντησε δυσκολίες στο να πετύχει ουσιαστικά μέτρα σε σχέση με τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, καθώς δεν έχει αναγνωρισμένη ΑΟΖ στη συγκεκριμένη περιοχή. Στα συμπεράσματα αναγνωρίζεται ως θετική κίνηση από την Άγκυρα η απόσυρση του Ορούτς Ρέις.
