Γιάννος Χαραλαμπίδης
Ενόψει Πενταμερούς και όσων ενδέχεται να ακολουθήσουν, η ΕΕ είναι έτοιμη να τετραγωνίσει τον κύκλο στο Κυπριακό και να συναινέσει σε μια λύση τουρκικών προδιαγραφών, η οποία θα είναι μέρος των ανταλλαγμάτων που θα δοθούν στην Άγκυρα λόγω της μη πλήρους ένταξής της. Όπως διπλωματικές πηγές αναφέρουν, από την πλευρά της, η Τουρκία θεωρεί ότι: Αν κερδίσει την ισότιμη κυριαρχία μέσα από την πολιτική ισότητα, θα μπορεί να ελέγχει την ομόσπονδη ή συνομόσπονδη Κύπρο, επιτυγχάνοντας, ταυτοχρόνως, την οιονεί ένταξή της στην ΕΕ, μέσω των συνταγματικών δομών και δη της εκ Περιτροπής Προεδρίας.
Πώς οι Τούρκοι συνδέουν την Καρπασία με τους αγωγούς και τη Γαλάζια Πατρίδα
Η σημασία της κατοχύρωσης του αερίου και της ΚΔ
Το εμπόδιο και η αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση
Το διχοτομικό κεκτημένο
Η δομή της λύσης έχει ήδη τροχοδρομηθεί στη βάση των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών και του κεκτημένου των συνομιλιών. Η απεσταλμένη του ΓΓ των Ην. Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, βρίσκεται στην Κύπρο για να στρώσει τον δρόμο στην Πενταμερή προκειμένου να εξευρεθεί κοινό έδαφος με στόχο μια λύση ομοσπονδίας, συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, η οποία με βάση το κεκτημένο των συνομιλιών (συγκλίσεις), αφαιρεί το δικαίωμα της ψήφου σε εθνικές εκλογές από τους Ελληνοκυπρίους που θα επιστρέψουν στον βορρά, έτσι ώστε να είναι εσαεί τουρκικός. Και με τον τρόπο αυτό έχουν ήδη τεθεί τα θεμέλια των δυο κρατών και των χωριστών κυριαρχιών, αφού έχει δοθεί το κατάλοιπο εξουσία στα κρατίδια, που σημαίνει παραγωγή πρωτογενούς εξουσίας.
Πώς ο Γκουτέρες εξορκίζει την αποτυχία…
Ενώ η Λουτ ασχολείται με τα διαδικαστικά της Πενταμερούς, αλλά και με θέματα ουσίας, η Λευκωσία θέλει όπως η ΕΕ έχει ενεργό ρόλο στη νέα προσπάθεια λύσης του Κυπριακού. Εξ ου και η επίσκεψη του Υπάτου Εκπροσώπου της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής στην Κύπρο την περασμένη Παρασκευή. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι: Πρώτον, ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν θέλει να προκύψει αποτυχία από την Πενταμερή, οπότε εάν υπάρχει κοινό έδαφος, αυτό θα αποτυπωθεί στο κοινό ανακοινωθέν και στη σύγκληση μιας τυπικής Πενταμερούς. Εάν τα πράγματα είναι δύσκολα, θα επιδιωχθεί μεν η έκδοση κοινού ανακοινωθέντος και το θέμα θα παραπεμφθεί στους διαπραγματευτές για να εργαστούν προς την κατεύθυνση σύγκλισης απόψεων, με απώτερο στόχο την τυπική Πενταμερή.
Δεύτερον, η ΕΕ είναι έτοιμη να τετραγωνίσει τον κύκλο σε περίπτωση κατά την οποία Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι καταλήξουν σε λύση του Κυπριακού, ανεξαρτήτως εάν το πολιτειακό σύστημα θα είναι ομοσπονδιακό ή συνομοσπονδιακό. Το θέμα, όπως τονίζεται από πηγές στις Βρυξέλλες, είναι τι θα αποφασίσουν οι δύο πλευρές, καθώς και ότι το νέο καθεστώς που θα προκύψει από τη διευθέτηση, καμία σχέση δεν θα έχει με την υφιστάμενη Κυπριακή Δημοκρατία. Θα πρόκειται για μια νέα τάξη πραγμάτων (New State of Affairs), στο πλαίσιο της οποίας το υφιστάμενο ψευδοκράτος θα αποτελέσει το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος.
Σχέσεις Τουρκίας – ΕΕ και ανταλλάγματα
Όπως συναφώς επισημαίνεται από διπλωματικές πηγές, εφόσον η ΕΕ έχει τη σύμφωνο γνώμη των Αθηνών και της Λευκωσίας είναι έτοιμη να δώσει τη συναίνεσή της σε μια λύση, που θα είναι ομοσπονδία, αλλά συνομοσπονδιακού χαρακτήρα. Εφόσον αυτή η λύση θα ικανοποιεί την Άγκυρα, στη βάση μάλιστα του πρωτογενούς δικαίου, θα της δοθεί από τους Ευρωπαίους ως ένα αντάλλαγμα εφόσον δεν θα υπάρξει πλήρης ένταξη, παρά μόνο ειδική σχέση. Ήδη, υπό τις υφιστάμενες συνθήκες, όλες οι πλευρές κατανοούν ότι η πλήρης ένταξη είναι δύσκολη υπόθεση, αν όχι αδύνατη, διότι δεν βολεύει ούτε την ΕΕ ούτε την Τουρκία, η οποία θέλει η σχέση της με την Ευρώπη να χαρακτηρίζεται από περισσότερα οφέλη και λιγότερες υποχρεώσεις και δη από αυτές που αφορούν στην εκδημοκρατικοποίηση. Ως μία πρώτη μορφή «ειδικής σχέσης» αντί της πλήρους ένταξης, η ΕΕ θεωρεί την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, η οποία βρίσκεται ήδη στην ατζέντα των δυο πλευρών. Όμως, η προώθηση της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης ενδέχεται να σκοντάψει στο άλυτο Κυπριακό. Η διευθέτηση του προβλήματος εκτιμάται ότι βοηθά στην ομαλοποίηση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας και Τουρκίας – ΕΕ.
Η σημασία της Καρπασίας
Από την άλλη, όμως, η υπό συζήτηση λύση μπορεί να δημιουργήσει νέα, χειρότερα από τα υφιστάμενα, προβλήματα, υπό την έννοια ότι, μια τέτοιας μορφής διευθέτηση θα συνιστά σημαντικό βήμα στην υλοποίηση της πολιτικής της Γαλάζιας Πατρίδας και της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Και ισχύει κάτι τέτοιο, διότι μέσω της πτώσης της Κύπρου και του γεωπολιτικού ελέγχου της περιοχής από την Άγκυρα εγκλωβίζεται η ΕΕ στην Τουρκία, η οποία θα δύναται να ελέγχει τις θαλάσσιες και εναέριες οδούς. Αυτή η πολιτική αντίληψη αποτυπώνεται στα σενάρια της υφιστάμενης άσκησης που αφορά στην υλοποίηση της Γαλάζιας Πατρίδας, καθώς και μέσα από τις δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων ότι οποιαδήποτε βελτίωση των σχέσεων της χώρας τους, είτε με τη Γαλλία και με την υπόλοιπη ΕΕ είτε με τις ΗΠΑ, δεν πρόκειται ν’ αλλάξει τα στρατηγικά σχέδια και τους στόχους της Άγκυρας στην περιοχή.
Εάν μάλιστα εξετάσει κάποιους τους χώρους που έχει δεσμεύσει η Τουρκία για τη διενέργεια των αεροναυτικών της ασκήσεων στο πλαίσιο της Γαλάζιας Πατρίδας, διαπιστώνει τα εξής: 1. Την αεροναυτική αποκοπή της Κύπρου από την Ελλάδα στο ύψος της Ρόδου και του Καστελόριζου. 2. Τη σημασία που έχει για την Άγκυρα η περιοχή της Καρπασίας, την οποία συνδέει με τα ζητήματα της ενέργειας και της αρχιτεκτονικής της ασφάλειας στην περιοχή μας. Η Άγκυρα έχει δεσμεύσει περιοχή πλησίον της Καρπασίας και, όπως κάθε άσκηση, στέλνει σαφέστατα μηνύματα σε όσους μπορούν να τα αναλύσουν. Η Καρπασία είναι συνυφασμένη με το σύστημα ασφαλείας της Τουρκίας, καθώς και με την ενέργεια. Σχετίζεται, δηλαδή, με την ασφάλεια του Τσεϊχάν και με την προσδοκία να περάσουν προς αυτό, με τη στήριξη, μάλιστα, της Ρωσίας, οι αγωγοί που μελλοντικά θα απολήξουν στα παράλια της Συρίας.
Παιχνίδια ένταξης και ελέγχου
Στην παρούσα φάση ενόψει Πενταμερούς, διαπιστώνεται η αδυναμία αντίληψης από μέρους της κυπριακής πολιτικής ηγεσίας των γεωπολιτικών παιχνιδιών, όπως αυτά εξελίσσονται γύρω από την Κύπρο. Συναφώς θα μπορούσαν να λεχθούν τα εξής: Α. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα έπρεπε να διαφυλάξει πρώτα την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου προχωρώντας σε ισχυρές συμμαχίες με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, που έχουν την ευλογία των ΗΠΑ. Έτσι αποτρέπει τον κίνδυνο της ανακατανομής της Κυπριακής ΑΟΖ μετά από μία λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, όπως η Άγκυρα αξιώνει να γίνει, δελεάζοντας τις γειτονικές μας χώρες. Συνεπώς, η στρατηγική μας δεν θα έπρεπε να ήταν ότι πάμε σε Πενταμερή για να διαλύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία και να την αντικαταστήσουμε από δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη – επιτρέποντας στην Τουρκία να πολυτεμαχίσει την ΑΟΖ μας – αλλά να εδραιώσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω γεωπολιτικών τετελεσμένων, που θα προκύψουν μέσα από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Β. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα έπρεπε να αφήνει παράθυρα ανοιχτά στην ΕΕ, έτσι ώστε οι Βρυξέλλες να μπορούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο και να νομιμοποιήσουν τα τετελεσμένα της εισβολής μέσα από μία ομοσπονδία, συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, αλλά να ασκεί μία στρατηγική στη βάση δύο πυλώνων: Ο πρώτος αφορά στο νομικό πλαίσιο που είχε καθορίσει η ΕΕ σε σχέση με την Κύπρο. Ότι, δηλαδή, εντάχθηκε ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ ως ενιαίο κράτος με αναστολή του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα λόγω κατοχής. Όπως συναφώς η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 καθορίζει: Για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, θα πρέπει η Άγκυρα να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, διότι είναι το μόνο αναγνωρισμένο, όπως διευκρινίζεται, κράτος που υπάρχει στη νήσο Κύπρο. Συνεπώς, εφόσον η Τουρκία στην Πενταμερή προτάσσει τη λογική των δύο κρατών και της συνομοσπονδίας, εμείς θα πρέπει να προτάξουμε ό,τι νομικώς ισχύει: Τον σεβασμό και την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία και όχι τη διάλυσή της και τη διχοτόμησή της σε δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη. Έτσι κλείνουμε την πόρτα στην ΕΕ για να μπορεί να τετραγωνίσει τον κύκλο, δημιουργώντας μία νέα τάξη πραγμάτων, που θα στηρίζεται στο πρωτογενές δίκαιο, όπως αυτό θα προκύπτει από την αποκεντρωμένη ομοσπονδία και το κατάλοιπο εξουσίας, καθώς και από την απόφαση ότι οι εξουσίες, δηλαδή η κυριαρχία, θα είναι διχοτομημένη αφού θα πηγάζει εξίσου από Έλληνες και Τούρκους. Επειδή, μάλιστα, στο κοινό ανακοινωθέν Έρογλου – Αναστασιάδη πουθενά δεν υπάρχει η έννοια ένας και μόνο λαός, η τουρκική πλευρά έχει την πολυτέλεια να διερμηνεύει ότι πρόκειται για δυο λαούς και δυο πηγές κυριαρχίας. Ο δεύτερος πυλώνας είναι ο γεωπολιτικός, που σημαίνει ότι θα πρέπει να εξηγηθεί στην ΕΕ το εξής: Εάν τετραγωνίσει τον κύκλο και αποδεχθεί τη δημιουργία ενός πολιτειακού συστήματος που θα ελέγχεται από την Τουρκία, το αποτέλεσμα δεν θα είναι αρνητικό μόνο για την Κύπρο αλλά και για την Ευρώπη. Γιατί; Διότι η λύση μιας ομοσπονδίας, συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, δεν θα διατηρεί μια τρικέφαλη Κύπρο (δυο κρατίδια, κεντρική εξουσία) στην ΕΕ, αλλά θα την καθιστά επαρχία της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δηλαδή, η ΕΕ θα εντάξει την Τουρκία στους κόλπους της μέσω μιας ομόσπονδης Κύπρου, η οποία θα τελεί υπό τον έλεγχο της Άγκυρας και θα δημιουργεί προβλήματα εάν δεν εφαρμόζεται η πολιτική της. Τονίζουμε επί τούτου το εξής: Μπορεί να υποθέσει κάποιος τι θα συμβεί, εάν γίνει δεκτή η εκ Περιτροπής Προεδρία και σε ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η Κύπρος εκπροσωπείται από Τούρκο Πρόεδρο, όταν συζητούνται ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις Άγκυρας – ΕΕ. Η Άγκυρα θα μπορεί να μπλοκάρει την ΕΕ μέσω Κύπρου, εάν δεν περνούν οι θέσεις της, και οι Ελληνοκύπριοι θα προσαρμόζονται με την τουρκική πολιτική, εάν δεν θέλουν να αποφύγουν τη σύγκρουση με τους Τουρκοκύπριους και την Τουρκία. Ταυτοχρόνως, μπορεί να γίνει αντιληπτό τι σημαίνει να ελέγχει η Τουρκία το σύστημα ασφαλείας της Κύπρου μέσω της Γαλάζιας Πατρίδας. Η Ευρώπη θα εξαρτάται από την Άγκυρα.
Η πλάνη των Ευρωπαίων
Συνεπώς πλανώνται οι Ευρωπαίοι Εταίροι μας εάν πιστεύουν ότι εάν συναινέσουν σε μία τουρκικών προδιαγραφών λύση θα ανοίξει ο δρόμος για συνεργασία με την Άγκυρα και ότι θα την εξευμενίσουν μέσω μιας αναβαθμισμένης τελωνειακής ένωσης. Το αντίθετο θα συμβεί. Η Τουρκία θα ενισχυθεί μέσω Κύπρου εντός της ΕΕ και θα είναι πλέον οιονεί κράτος-μέλος. Η Ευρώπη θα γίνει γεωπολιτικός όμηρος της Άγκυρας στο πλαίσιο της Γαλάζιας Πατρίδας και της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Πενταμερής και η ομοσπονδιακή λύση είναι ένα σημαντικό βήμα για την υλοποίηση της Γαλάζιας Πατρίδας και την οιονεί ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ μέσω Κύπρου. Επαναλαμβάνουμε για να εμπεδωθεί: Η Άγκυρα δεν θέλει δύο κράτη στην Κύπρο. Θέλει ένα και αυτό να είναι τουρκικό!
Γαλάζια Πατρίδα και η σημασία της Καρπασίας
Ο χάρτης αυτός αποτυπώνει τις περιοχές που η Τουρκία έχει δεσμεύσει στο πλαίσιο της άσκησης «Γαλάζια Πατρίδα». Είναι πρόδηλα: 1. Η γκριζοποίηση των περιοχών πέριξ του Καστελορίζου ώς τα ανοικτά της Κύπρου. 2. Η αποκοπή του θαλάσσιου και γενικότερα του εναέριου χώρου μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου. 3. Η σημασία που έχει για την Τουρκία η χερσόνησος της Καρπασίας, γεγονός που την καθιστά απαραίτητη για την Άγκυρα: α) Λόγω του Τσεϊχάν. β) Λόγω του σεναρίου να περάσουν αγωγοί από τη Συρία προς το Τσεϊχάν. Η γεωπολιτική και στρατηγική σημασία που έχει η Καρπασία για την Τουρκία περιορίζει τις πιθανότητες επιστροφής της. Άλλωστε, είναι τμήμα συνδεδεμένο με την τουρκική λίμνη, η οποία ξεκινά από τη Μαρμαρίδα και φτάνει ώς την Αλεξανδρέττα.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Σημερινή
