Τις προηγούμενες ημέρες, μέσα από δύο διαβήματα τα οποία είτε έγιναν είτε
βρίσκονται στην οδό της απόδοσής τους στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών,
επανήλθε στην επιφάνεια μια σκληρή πραγματικότητα, η οποία σύντομα θα κλείσει
δύο χρόνια. Η σκληρή αυτή πραγματικότητα είναι οι καθημερινές επιπτώσεις του
τουρκολιβυκού μνημονίου σε δυνητικά κυριαρχικά δικαιώματα. Η «Κ» αποκάλυψε
πρώτη («Καθημερινή της Κυριακής» 11 Ιουλίου, σελ. 12) τις πρώτες ανεπιτυχείς
προσπάθειες του πληρώματος του πλοίου «Nautical Geo» να προχωρήσει στις
έρευνες για τη χάραξη της πιθανής μελλοντικής πορείας του αγωγού East Med, σε
αποστολή την οποία είχε αναλάβει με ανάθεση από Ελλάδα, Κυπριακή Δημοκρατία
και Ισραήλ.Εκτοτε στην πραγματικότητα βρίσκεται σε εξέλιξη ένα «κρυφτό», όπου
κάθε φορά που το «Nautical Geo» βγαίνει από τα 6 ν.μ. των χωρικών υδάτων της
Κρήτης, η Τουρκία αμφισβητεί τη νομιμότητα των ερευνών και τις παρεμποδίζει.
Το αντεπιχείρημα συνίσταται, βεβαίως, στο ότι η Ελλάδα έχει υπογράψει ανάλογη
συμφωνία με την Αίγυπτο, που ακυρώνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Είναι όμως ένα
αντεπιχείρημα, το οποίο μένει να δοκιμαστεί στον χρόνο.
Για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, σχεδόν ένα χρόνο, βρίσκεται σε εξέλιξη
μια άλλη, παράλληλη διαδικασία, αυτή της παρατεταμένης παραμονής τουρκικών
αλιευτικών πλοίων στις Κυκλάδες, στο Ανατολικό Αιγαίο, ακόμη και ανοιχτά της
Πελοποννήσου, πολλές φορές ακόμη και μέσα στα χωρικά ύδατα. Σε αυτή τη
περίπτωση, οι Τούρκοι διπλωμάτες χρησιμοποιούν ως επιχείρημα τη συμφωνία
Ελλάδας – Ιταλίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ, που δίνει κάποια αλιευτικά
δικαιώματα στους στόλους της Ιταλίας. Οσο εξελίσσονται όλα αυτά, η Αθήνα
–ορθώς και επιβεβλημένα– έχει προχωρήσει στην κατά το δυνατόν ευρύτερη
διεθνοποίηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει από τον κινητικό και αναθεωρητή
γείτονα. Και ευελπιστεί ότι κατά την προσπάθεια ομαλοποίησης των σχέσεων της
Τουρκίας με τη Δύση (μια διαδικασία που είναι άδηλο αν και πόσο θα πετύχει), η
Αθήνα θα μπορέσει να αποφύγει την περαιτέρω αλλοίωση του status quo. Η πρόδηλη
συμφωνία των ελληνικών θέσεων με το διεθνές δίκαιο και την περί αυτό ερμηνεία
του status quo είναι αδιαμφισβήτητο όπλο υπέρ της Ελλάδας, ωστόσο, όπως
δείχνουν οι ραγδαίες αλλαγές στις παγκόσμιες ισορροπίες, στην Αθήνα θα πρέπει
να υπάρχει και κάποιο εναλλακτικό σχέδιο.
Μια πρώτη επιβεβλημένη αντίδραση θα ήταν η αντιμετώπιση αυτού του –κατά κοινή
ομολογία πιο αδύναμου νομικά σε σύγκριση με το ελληνοαιγυπτιακό– μνημονίου, ως
de facto, στη βάση του οποίου η Τουρκία επιχειρεί να παγιώσει διεκδικήσεις εις
βάρος της ελληνικής κυριαρχίας. Οτιδήποτε αντίθετο αποτελεί απλή επιλογή
προώθησης του προβλήματος στον επόμενο. Δύσκολες επιλογές, σε κάθε
περίπτωση.
