Των Asli Aydintasbas και Joanna Hosa
Στην πρόσφατη κλιμάκωση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan ήταν ασυνήθιστα εκδηλωτικός στη στήριξή του προς το Κρεμλίνο. Φιλοξένησε τον Ουκρανό ομολογο του, Volodomyr Zelensky, στην Άγκυρα, τη στιγμή που η Ρωσία συγκέντρωνε πρωτοφανή αριθμό στρατευμάτων κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία. Ο Erdogan επαναδιατύπωσε τη στήριξη της Τουρκίας για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, ακόμη και τη φιλοδοξία της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία και η Ουκρανία επίσης δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν τη στρατιωτική τους συνεργασία, με τα τουρκικά drones να καταφθάνουν στο πεδίο της μάχης στο Ντονμπάς.
Αλλά τι κρύβεται πίσω από την ανανεωμένη συνεργασία με την Ουκρανία -και τι σημαίνει αυτό για τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία;
Η Άγκυρα και η Μόσχα ήρθαν πιο κοντά μετά από την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στην Τουρκία. Αυτό μπήκε ανάμεσα στην Άγκυρα και στον μακροχρόνιο σύμμαχο της, την Ουάσιγκτον, διότι οι Τούρκοι ηγέτες κατηγόρησαν τις ΗΠΑ ότι υποστήριξε την απόπειρα πραξικοπήματος, με τη φιλοξενία του φερόμενου ιθύνοντα νου, του Fethullah Gullen. Ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin εκμεταλλεύτηκε καλά αυτή την ιστορία, καλώντας τον Erdogan το βράδυ της απόπειρας και προσφέροντας του βοήθεια, όταν οι περισσότεροι δυτικοί ηγέτες απλώς παρακολουθούσαν.
Αλλά η Ρώσο-τουρκική σχέση ήταν πάντα περίπλοκη -βασιζόταν στη χημεία μεταξύ των δύο ηγετών αντί σε ένα θεσμικό πλαίσιο. Σταδιακά, η Ρωσία και η Τουρκία ανέπτυξαν ένα είδος μη άνετης αλληλεξάρτησης -αυτό που οι λόγιοι αποκαλούν “ανταγωνιστική συνεργασία”. Αυτό σήμαινε ότι συνεχίζουν να συντονίζουν τις πολιτικές τους χαράσσοντας παράλληλα ξεχωριστές ζώνες επιρροής μέσω υποστήριξης αντίθετων πλευρών στις συγκρούσεις στη Σύρια, στη Λιβύη και στον Καύκασο.
Αλλά η Ουκρανία έχει μπει και αυτή στο κάδρο. Από την αρχή, η Τουρκία υποστήριξε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία και αντιτάχθηκε στην προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία – αλλά όχι πολύ δυναμικά. Η Άγκυρα δεν ήθελε η Ουκρανία να γίνει “αγκάθι” στις ευάλωτες Ρώσο-τουρκικές σχέσεις, και περιόρισε τη στήριξη της για το Κιέβο στη ρητορική, αποφεύγοντας τις κυρώσεις προς τη Ρωσία ή τη στρατιωτική στήριξη για την Ουκρανία στη διαμάχη της με τις υποστηριζόμενες από τη. Ρωσία δυνάμεις στο Ντονμπάς.
Αυτό τώρα φαίνεται να αλλάζει, εν μέρει διότι η Ουκρανία παρουσιάζεται ως ένα χρήσιμο αντιστάθμισμα στην προσπάθεια της Τουρκίας να ισορροπήσει ανάμεσα σε μεγάλες δυνάμεις -και ως μόχλευση απέναντι στη Ρωσία.
Η Τουρκία επίσης έλκεται από το πόση αξία έχει η Ουκρανία για τη Δύση -σε μια περίοδο που ο Erdogan είναι όλο και περισσότερο απελπισμένος να φτιάξει τις σχέσεις τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την ΕΕ. Η κυβέρνηση Biden από την πρώτη στιγμή δείχνει ότι αγνοεί την Τουρκία. Και υπάρχει Μακάο λίστα με τα προβλήματα στην αμερικανο-τουρκική σχέση, που ξεκινούν με την εξαγορά από πλευράς Τουρκίας, των ρωσικών S-400 -ένα στρατηγικό λάθος που οδήγησε τις ΗΠΑ να στοχεύσουν την τουρκική αμυντική βιομηχανία στο πλαίσιο του νομοσχεδίου CAATSA. Η Τουρκία έχει επίσης προβλήματα και με άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, πολλά εκ των οποίων άρχισαν να βλέπουν τη χώρα με καχυποψία, μετά τις μονομερείς κινήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο το περασμένο καλοκαίρι.
Ο Erdogan αναγνωρίζει ότι τόσο η τουρκική οικονομία όσο και η δημοτικότητά του, είναι σε φθίνουσα πορεία. Γνωρίζει επίσης ότι η εξομάλυνση των σχέσεων με δυτικούς συμμάχους και η τόνωση των φιλοδυτικών διαπιστευτηρίων της Τουρκίας, είναι οι μόνοι τρόποι να δημιουργηθεί μια θετική οικονομική προοπτική και να χαλαρώσει η διεθνής απομόνωση της Τουρκίας.
Η άγκυρα ελπίζει ότι η στήριξη της για την Ουκρανία θα προσελκύσει την εύνοια του Αμερικανού προέδρου Joe Biden -του οποίου τα φιλοουκρανικά διαπιστευτήρια είναι γνώση, όπως αποτυπώνεται στην ακλόνητη υποστήριξή του προς τη χώρα, στην πρόσφατη αντιπαράθεση της με τη Ρωσία. Η Τουρκία μπορεί τώρα με αξιοπιστία να προάγει την ιδέα ότι είναι ένα αναπόσπαστο μέλος ου ΝΑΤΟ που “συγκρατεί” τη Ρωσία σε όλη τη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Ευρώπη. Μέσω της Ουκρανίας, η Τουρκία μπορεί να υπενθυμίσει στον κόσμο ότι είναι ακόμη μέλος της Δύσης -ότι είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ.
για τη συνέχεια Capital
