Οι αναλυτές συνοψίζουν τα αποτελέσματα της πιο σημαντικής πρόσφατα στρατιωτικής σύγκρουσης – την νίκη του Αζερμπαϊτζάν επί του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ο ρόλος του τουρκικού στρατού μελετάται ιδιαίτερα προσεκτικά, ακόμη και από την άποψη του ελέγχου των drones. Ποιος από τους Τούρκους στρατηγούς ήταν πίσω από την επιτυχή επίθεση του στρατού του Αζερμπαϊτζάν και γιατί είναι δυσαρεστημένοι κάποιοι στρατιωτικοί στο Μπακού – τα παραπάνω εξετάζει η έρευνα της εφημερίδας VZGLYAD.
Πριν από αρκετές ημέρες, εν μέσω της επιχείρησης του Αζερμπαϊτζάν στο Καραμπάχ, δημοσιεύματα της Ρωσίας και του Αζερμπαϊτζάν ανέφεραν την αποπομπή του πρώτου αναπληρωτή υπουργού Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν – αρχηγού του γενικού επιτελείου, στρατηγού Νατζμεντίν Σαντίγκοφ, ενώ υπήρχαν πληροφορίες ακόμη και για τη σύλληψή του. Ο Σαντίγκοφ φέρεται να κατηγορείται για προδοσία και συνεργασία με την ρωσική στρατιωτική κατασκοπεία. Ταυτόχρονα, δηλώθηκε ότι ο στρατηγός ήταν ενάντια στον «τουρκικό έλεγχο επί της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν».
Το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν διέψευσε τις πληροφορίες σχετικά με τη σύλληψη του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου. Ωστόσο, από τότε δεν έχει εμφανιστεί δημόσια και η σελίδα του από τον επίσημο ιστότοπο του υπουργείου εξαφανίστηκε ξαφνικά.
“Δώστε στους Τούρκους όχι μόνο το στρατό αλλά και τις συζύγους μας”
Η καρέκλα του στρατηγού Σαντίγκοφ είχε κλονιστεί από καιρό. Ήδη από τα μέσα του καλοκαιριού, σωρεία κατηγοριών κυκλοφόρησε στον χώρο των μέσων ενημέρωσης των χωρών του Νοτίου Καυκάσου. Ο Σαντίγκοφ κατηγορήθηκε για το ότι γεννήθηκε στο Ντέρμπεντ του Νταγκεστάν και εθνικά είναι Λεζγίνος, με κακή γνώση της γλώσσας του Αζερμπαϊτζάν ενώ έχει συγγενείς στη Ρωσία. Και το πιο σημαντικό, ο ξάδερφος του φέρεται να υπηρετούσε στο ρωσικό στρατό, στο έδαφος της Αρμενίας στη 102η στρατιωτική βάση στο Γκιούμρι.
Όλα αυτά για ακόμη μια φορά καταδεικνύουν ότι στον στρατό του Αζερμπαϊτζάν υπάρχει σοβαρό σχίσμα. Εμφανίστηκε πριν από πολύ καιρό, και οι ενεργές εχθροπραξίες το ενέτειναν και το επιδείνωσαν. Οι Τούρκοι σύμβουλοι είχαν και προηγουμένως σημαντική επιρροή στο στρατό του Αζερμπαϊτζάν, ήταν υπεύθυνοι για την επανεκπαίδευση και τον επανεξοπλισμό, αλλά με την έναρξη της επιχείρησης στο Καραμπάχ κατέλαβαν δεσπόζουσα θέση. Αυτό ήταν κάτι που δεν άρεσε σε όλους. Στον ίδιο τον στρατηγό Σαντίγκοφ αποδίδεται μια φράση που διατύπωσε σε μια από τις συναντήσεις: “Εάν παραδώσουμε το στρατό στους Τούρκους, μήπως να τους δώσουμε και τις γυναίκες μας;”.
Εν μέρει, το πρόβλημα προήλθε από το χάσμα γενεών. Τον στρατό του Αζερμπαϊτζάν τον εκκαθαρίζουν από αξιωματικούς και στρατηγούς που ξεκίνησαν την υπηρεσία τους στη Σοβιετική Ένωση, φοίτησαν σε σοβιετικές στρατιωτικές σχολές και, ως εκ τούτου, μπορεί να έχουν φίλους σε στρατούς άλλων μετα-σοβιετικών κρατών, όπως η Ρωσία και η Αρμενία. Όσοι έχουν ολοκληρώσει πρακτική άσκηση ή σπουδές στην Τουρκία τοποθετούνται σε θέσεις κλειδιά. Στην κορυφή τοποθετούνται Τούρκοι σύμβουλοι.
“Η ομάδα, με επικεφαλής τον υποστράτηγο Bahtiyar Ersay, αρχηγό της διεύθυνσης επιχειρήσεων των επίγειων δυνάμεων της Τουρκίας, συμμετείχε άμεσα στην οργάνωση της επίθεσης εναντίον του Ναγκόρνο-Καραμπάχ”, δήλωσε αξιωματούχος που βρίσκεται κοντά στην ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν. Για προφανείς λόγους, ζητά να μην δοθεί το όνομα και το επώνυμό του. «Ο Ersay βρίσκεται στο Μπακού. Μετά την απομάκρυνση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν, Σαντίγκοφ, εποπτεύει προσωπικά το Γενικό Επιτελείο για την επιχείρηση κατά του Καραμπάχ. Αναφέρεται ευθέως στην στρατιωτική-πολιτική ηγεσία της Τουρκίας για την πορεία της επιχείρησης», συνεχίζει η πηγή.
Επίσης, ο αντιστράτηγος Şeref Öngay, διοικητής του 3ου σώματος στρατού της Τουρκίας, που εδρεύει στην περιοχή Ερζίντζαν στην ανατολική Ανατολία, συμμετείχε στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της επιχείρησης στο Καραμπάχ. «Ήρθε στο Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, αλλά και πριν – το καλοκαίρι. Ο Öngay και αρκετοί άλλοι Τούρκοι στρατηγοί πραγματοποίησαν τον σχεδιασμό κοινών επιθετικών επιχειρήσεων Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν», προσθέτει η πηγή.
Πληροφορίες σχετικά με τη συμμετοχή των στρατηγών Ersay και Ongay στη σύγκρουση επιβεβαιώθηκαν στην εφημερίδα VZGLYAD υπό τον όρο της ανωνυμίας από άλλη πηγή στο Μπακού – πρώην υψηλόβαθμο διπλωμάτη. «Σύμφωνα με τις πληροφορίες μου, ο Ersay είναι ο στρατιωτικός ηγέτης όλης της επιχείρησης στο Καραμπάχ», είπε.
Από στασιαστής, επικεφαλής στον πόλεμο κατά των ανταρτών
 |
| Bahtiyar Ersay |
Ο στρατηγός Ersay είναι μια σκοτεινή και μη δημόσια προσωπικότητα. Μέχρι τώρα, δεν έχει αναφερθεί στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης. Δεν αναφέρθηκε επίσης στα αγγλικά μέσα ενημέρωσης. Στον τουρκικό τύπο, ο Ersay εμφανίζεται ελάχιστα.Η πιο ολοκληρωμένη ιστορία του στρατηγού την ανέφερε η εφημερίδα Hürriyet ον Αύγουστο του 2016. Το 2003, ο αξιωματικός του τμήματος πληροφοριών Ersay συμμετείχε στην απόπειρα στρατιωτικής συνωμοσίας εναντίον του Ερντογάν, ο οποίος μόλις είχε αναλάβει τη θέση του πρωθυπουργού (“Επιχείρηση Βαριοπούλα”).
Πληροφορίες για το πραξικόπημα αποκαλύφθηκαν μόνο το 2010. Ο Ersay συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 16 χρόνια φυλάκιση, αλλά αμέσως μετά την ετυμηγορία, του δόθηκε χάρη. Ο λόγος για αυτήν την αβροφροσύνη των τουρκικών αρχών δεν έχει ακόμη ξεκαθαρισθεί. Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, ο Ersay έκανε κάποια συμφωνία και κατέθεσε εναντίον άλλων συμμετεχόντων στη συνωμοσία.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αντί για κάθειρξη έλαβε το αξίωμα του Ταξίαρχου και μεταφέρθηκε στο «κουρδικό μέτωπο»: ηγήθηκε της 2ης ταξιαρχίας των κομάντο, η οποία συμμετείχε ενεργά σε στρατιωτικές επιχειρήσεις ενάντια στους ένοπλους σχηματισμούς του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Εξόντωσε μερικές εκατοντάδες Κούρδους μαχητές, και θεωρήθηκε ένας από τους καλύτερους ειδικούς στον αντιανταρτικό πόλεμο.
«Το μόνο που γνωρίζω είναι ότι ήταν τιμωρητικοί. Ενεργούσαν πολύ σκληρά, και μεταξύ των άμαχων που έτρεφαν συμπάθεια για το PKK. Δεν συνελάμβαναν αιχμαλώτους, κάτι που ισχύει γενικά για τον τουρκικό στρατό. Μεταξύ των στρατιωτών υπηρετούσαν και πολλοί εθελοντές, ενώ υπήρχαν επίσης “Γκρίζοι Λύκοι”. Η ταξιαρχία έχει κακή φήμη», δήλωσε ο Albert Barry, ακτιβιστής του ολλανδικού ριζοσπαστικού αριστερού κόμματος “Σοσιαλιστική Εναλλακτική Πολιτική” (SAP), ο οποίος, μαζί με πολλούς άλλους Ευρωπαίους, εντάχθηκε στο PKK στα μέσα του 2010.
Επίσης, σύμφωνα με την Hürriyet, ο Ersay συμμετείχε σε επιχειρήσεις στη Λιβύη. Συγκεκριμένα, ήταν υπεύθυνος για την εκκένωση Τούρκων πολιτών από τη χώρα, μετά την πτώση του καθεστώτος του Καντάφι. Συμμετείχε σε εκπαιδευτικά σεμινάρια στο Κοινό Στρατιωτικό Κέντρο του ΝΑΤΟ στο Stavanger της Νορβηγίας. Τον Αύγουστο του 2019, η εταιρεία μέσων ενημέρωσης Haber ανακοίνωσε ότι το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο της Τουρκίας (Yüksek Askeri Sura, YAS) προήγαγε τον Ersay στον βαθμό του υποστράτηγου.
 |
| Şeref Öngay |
Οι πληροφορίες για τον αντιστράτηγο Şeref Öngay είναι ελάχιστες. Αποφοίτησε από τη στρατιωτική ακαδημία στην Άγκυρα το 1982 και υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες του πεζικού. Το 2014 διορίστηκε διοικητής του 9ου Σώματος Στρατού. Για κάποιο διάστημα ήταν επικεφαλής της σχολής πεζικού στην Tuzla.
Σύμφωνα με τους συνομιλητές της εφημερίδας VZGLYAD, το έργο των Τούρκων στρατηγών στο Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζεται από περίπου 200 στρατιωτικούς συμβούλους. Δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, αλλά ασχολούνται με την οργάνωση και την επιτελική διαχείριση. Για τις ανάγκες των Τούρκων, έχουν αναπτυχθεί δύο σταθμοί ειδικής δορυφορικής επικοινωνίας – στο Μπακού και στο στρατιωτικό αεροδρόμιο στη Γκαμπάλα. Ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν απαγορεύεται να χρησιμοποιεί αυτούς τους σταθμούς. Ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν διατάχθηκε επίσης να ακολουθήσει όλες τις οδηγίες και τις επιθυμίες των συμβούλων, να μην τους αμφισβητήσει ή να τους αντικρούσει. Αυτό προκαλεί συχνά δυσαρέσκεια. […]
Ένας άλλος Τούρκος διοικητής που ηγήθηκε της επιχείρησης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι ο επικεφαλής του 1ου Κέντρου Εφοδιασμού και Συντήρησης της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, υποπτέραρχος Heksel Kahya. Την περασμένη Κυριακή, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ συναντήθηκε στο Μπακού με τους Τούρκους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας Χούλουσι Ακάρ και Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Οι λεπτομέρειες δεν αποκαλύφθηκαν. Ο Heksel Kahya συμμετείχε επίσης στις διαπραγματεύσεις. Επισήμως αυτό δεν ανακοινώθηκε, αλλά το Telegram Razm.info τον αναγνώρισε από φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν από τη συνάντηση.
 |
| Heksel Kahya |
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή είναι η δεύτερη συνάντηση μεταξύ Kahya και Αλίεφ. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο. Και τότε αναφέρθηκαν όλοι οι συμμετέχοντες στη συνάντηση, εκτός του Kahya. Ταυτοποιήθηκε, από φωτογραφία, από την ομάδα παρατηρητών Nagorno Karabakh. Σύμφωνα με την εφημερίδα VZGLYAD, ο Kahya βρίσκεται στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν τουλάχιστον από τον Ιούλιο. Πριν έρθει στο Αζερμπαϊτζάν, ο Heksel Kahya οργάνωσε από την προηγούμενη άνοιξη τις εργασίες του Παγκόσμιου Κέντρου για την Ασφάλεια και τις Επιχειρήσεις (Global Center for Security and Operations, GСSO) στη Λιβύη. Ο ρόλος του κέντρου συνίστατο στον έλεγχο των τουρκικών drones Bayraktar TB2 με στόχο την υποστήριξη των στρατευμάτων της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA), που αντιτάχθηκαν στον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.Η επίδραση του Bayraktar TB2 ήταν κρίσιμη. Οι δυνάμεις του PNS σταμάτησαν την επίθεση του Χάφταρ, αν και ήταν ήδη έτοιμος για την τελική επίθεση στην Τρίπολη. Σε ορισμένους τομείς του μετώπου κατάφεραν ακόμη και να οργανώσουν αντεπίθεση και να κυριεύσουν τις παράκτιες πόλεις Surman, Sabratah και Al-Ayyalat.
Η ανάμιξη του Kahya αποκαλύφθηκε όταν ο στρατός του Χάφταρ συνέλαβε αρκετούς Τούρκους συμβούλους και μαζί την αλληλογραφία τους, καθώς και αντίγραφα των διαβατηρίων όλων των Τούρκων ειδικών που εργάζονταν για το GCSO. Ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Άγκυρας και του Χάφταρ, οι κρατούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι, αλλά τα σκαναρισμένα διαβατήρια, συμπεριλαμβανομένων αυτό του Heksel Kahya, δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα Al Marsad.
Η εμφάνιση του Kahya στο Αζερμπαϊτζάν, όπου, όπως και στη Λιβύη, χρησιμοποιήθηκαν μαζικά drones, συνιστά μια καθόλου τυχαία σύμπτωση. «Αναμφίβολα, ο Kahya διαχειριζόταν όλες τις πτήσεις Bayraktar TB2 στη ζώνη πολέμου στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Όλες οι επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών που λαμβάνονται με τη βοήθεια του Bayraktar TB2 αναφέρονται σε αυτόν και αυτός, με τη σειρά του, ανέφερε αυτές τις πληροφορίες στον Ερντογάν», τονίζει ο Ντένις Κορκοντίνοφ, διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Πολιτικής Ανάλυσης και Πρόβλεψης, εμπειρογνώμονας για τις χώρες της Υπερκαυκασίας.
Το γεγονός ότι ο Kahya συντονίζει τη χρήση των Bayraktar TB2 στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, με αναφορά στις δικές του πηγές, δημοσίευσε από το Κυπριακό αναλυτικό κέντρο Geopolitical Cyprus, που ειδικεύεται στις στρατιωτικο-πολιτικές έρευνες για τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Τα drones Bayraktar TB2 αναδείχθηκαν στο μεγαλύτερο πλεονέκτημα του Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου. Το μεγαλύτερο μέρος των βίντεο με την καταστροφή αρμενικού εξοπλισμού και εξόντωση στρατιωτών έγινε από αυτά. Το σχέδιο ήταν τουρκικό, οι στρατηγοί ήταν Τούρκοι. Και τα αεροσκάφη κατασκευάζονται στην Τουρκία. Ωστόσο, σε ποιον ανήκουν και ποιος τα ελέγχει είναι ένα ερώτημα.
Το γεγονός είναι ότι δεν υπάρχουν επίσημες αναφορές για αγορά Bayraktar TB2 από το Αζερμπαϊτζάν. Για πρώτη φορά, ο υπουργός Άμυνας Ζακίρ Χασάνοφ ανακοίνωσε την πρόθεση του Μπακού να αγοράσει drones από την Άγκυρα τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Ότι, όμως, η συμφωνία έκλεισε δεν δημοσιεύθηκε ποτέ. Τότε πώς πήγαν τα drones στο Μπακού;
«Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Υπάρχουν δύο εκδοχές που είναι περίπου ισοδύναμες. Ή η συμφωνία έγινε μυστικά για να μην τραβήξει την προσοχή, είναι συχνή μια τέτοια πρακτική. Ή είναι drones του τουρκικού στρατού. Ταυτόχρονα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η εκπαίδευση ειδικευμένων χειριστών για drones διαρκεί τουλάχιστον αρκετούς μήνες. Η υπόθεσή μου είναι ότι, και με τις δύο εκδοχές, οι χειριστές drones πρέπει να ήταν Τούρκοι», ξεκαθαρίζει ο Ρουσλάν Πούχοφ, διευθυντής του Κέντρου Ανάλυσης Στρατηγικών και Τεχνολογιών (CAST).
Πηγή: vz.ru, Σωτήρης Δημόπουλος
