Στα τελευταία δεδομένα για την παραλλαγή Όμικρον, του στελέχους κορονοϊού που προκάλεσε παγκόσμια ανησυχία, αναφέρθηκε στην ενημέρωση του Υπουργείου Υγείας η Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου.
Όπως είπε η Μαρία Θεοδωρίδου, το Α και το Ω στη διαχείριση ενός σημαντικού γεγονότος είναι η ψυχραιμία. «Αναφέρομαι στην πρόσφατη, στις αρχές Νοεμβρίου, ταυτοποίηση του νέου στελέχους του κορονοϊού από τη Ν. Αφρική. Το νέο στέλεχος, όπως όλοι γνωρίζετε, Β11529, ονομάστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας «Όμικρον» και με βάση τις ιδιότητές του το κατέταξε στα στελέχη ανησυχίας (Variant of Concern)».
Πολλές οι μεταλλάξεις
Το ιδιαίτερο της παραλλαγής είναι ο μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων, 32 τον αριθμό, που εμφανίζει στο γονίδιο της πρωτεΐνης της ακίδας που είναι το γονίδιο που χρησιμοποιεί ο ιός για να εισβάλει στον ανθρώπινο οργανισμό και είναι και ο κύριος στόχος των εμβολίων.
Η αντίδραση του WHO για συναγερμό όλων των κρατών ήταν ακαριαία δεδομένου ότι και ο ελάχιστος χρόνος που μπορεί να χαθεί σε αυτές τις περιπτώσεις των επιδημιών είναι πολύτιμος.
«Στη νέα αυτή συνθήκη οι προβληματισμοί είναι αρκετοί και η επιστημονική κοινότητα χρειάζεται χρόνο για να δώσει απαντήσεις. Το πρώτο ερώτημα αφορά τη μεταδοτικότητα. Δεν είναι γνωστό πόσο μεταδοτικός είναι ο ιός. Αν και λόγω της θέσης των μεταλλάξεων αναμένεται να είναι η μεταδοτικότητα αυξημένη», σημείωσε η Μαρία Θεοδωρίδου και πρόσθεσε:
«Στην περιοχή που εντοπίστηκε, ο ρυθμός αναπαραγωγής του ιού «εκτινάχθηκε» στο 2 που φαίνεται ότι το νέο στέλεχος έχει επικρατήσει του στελέχους Δ».
Τα ερωτήματα για το νέο στέλεχος
«Προκαλεί βαρύτερη νόσο; Είναι κάτι που επίσης απασχολεί. Παρά την περιορισμένη εμπειρία στη Νότιο Αφρική, η νόσηση των λιγότερο από 100 ατόμων ήταν ήπια και με κύρια συμπτώματα την κακουχία και τις μυαλγίες. Όμως, να σημειώσουμε ότι στο μικρό αυτό αριθμό των ασθενών η ηλικία ήταν νεαρή. Επομένως, μπορεί να υπάρξει κάποια τροποποίηση στο θέμα της κλινικής βαρύτητας της νόσου.
Το θέμα, όμως, που απασχολεί όλους και υπάρχει μεγάλη κινητικότητα και στον τομέα των εταιρειών που παρασκευάζουν τα εμβόλια είναι η προστασία των εμβολίων έναντι της νέας αυτής παραλλαγής.
Έχει δημιουργηθεί ο φόβος ότι πιθανόν λόγω αυτής της παραλλαγής μπορεί τα εμβόλια να είναι αναποτελεσματικά. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αναμένονται λοιμώξεις και σε εμβολιασμένους, επαναλοιμώξεις δηλαδή, αλλά εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτών των λοιμώξεων, το μέγεθος δηλαδή του προβλήματος θα είναι μάλλον μικρό», σημείωσε η Μαρία Θεοδωρίδου.
Η μετάλλαξη και τα εμβόλια
«Ο ιός στο συνεχή ανταγωνισμό του με τον άνθρωπο μπορεί να ξεφεύγει όμως από τα εξουδετερωτικά αντισώματα που κάνει ο εμβολιαζόμενος με τον εμβολιασμό του σε βαθμό, όμως, που δεν είναι ακόμη γνωστός.
Όμως, σύμφωνα με μελέτη που έχει γίνει σχετικά με τη συμπεριφορά του ανοσιακού συστήματος σε προηγούμενες μεταλλάξεις και έχει δημοσιευτεί στο Cell Reports Medicine, φαίνεται ότι η κυτταρική ανοσία με τα κύτταρα μνήμης έχει καθοριστικό ρόλο στην προστασία από τις παραλλαγές του ιού.
Τα ειδικά κύτταρα CD4 και CDAενεργοποιούν άλλα σημαντικά κύτταρα του ανοσιακού συστήματος ή και προκαλούν, τα CD8 συγκεκριμένα, λύση των μολυσμένων από τον ιό κυττάρων.
Επομένως, ο εμβολιασμός, παρά την ενδεχόμενη μείωση της αποτελεσματικότητας λόγω των παραλλαγών, εξακολουθεί να είναι ασπίδα προστασίας».
Επιτάχυνση εμβολιασμού
«Ο WHO προτρέπει τα 194 κράτη-μέλη να επιταχύνουν τον εμβολιασμό ιδιαίτερα στις ομάδες υψηλής προτεραιότητας και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση των υπηρεσιών υγείας.
Βιώνουμε μια κατάσταση που ήταν αναμενόμενη. Και μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο, όμως, με τη διαθεσιμότητα των εμβολίων και στις υπό ανάπτυξη χώρες που παραμένουν να είναι σχεδόν ανεμβολίαστες ή με πολύ χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης. Επομένως, μονόδρομος για την προστασία είναι ο εμβολιασμός».
Η μελέτη του ΕΚΠΑ για τα εμβόλια
Ειδική αναφορά έκανε η Μαρία Θεοδωρίδου σε μελέτη του ΕΚΠΑ για τα εμβόλια. Πρόκειται για μελέτη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου από τους Καθηγητές και την ομάδα του κυρίου Δημόπουλου, σχετικά με τη χορήγηση της 3ης δόσης και τα αποτελέσματα είναι ικανά για να κινητοποιήσουν συμπολίτες μας που ακόμη σκέφτονται να κάνουν την 3η δόση.
Η μελέτη περιλαμβάνει 71 υγειονομικούς που έλαβαν την 3η δόση 9 μήνες μετά τον πλήρη εμβολιασμό τους με δυο δόσεις- οι υγειονομικοί ήταν η πρώτη ομάδα που εμβολιάστηκε, αρχές Ιανουαρίου- και σε αυτούς τους υγειονομικούς έγινε μια σειρά προσδιορισμών των ειδικών αντισωμάτων εξουδετερωτικών και των αντισωμάτων της περιοχής έναντι των υποδοχέων του ιού, με αποτέλεσμα ο προσδιορισμός του τίτλου των αντισωμάτων μετά την τρίτη δόση του εμβολίου να είναι της τάξεως του 97,8%, δηλαδή, υψηλότερος από κάθε άλλη μέτρηση σε άλλο χρονικό σημείο.
Η τρίτη δόση εμβολίου
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η τρίτη δόση επάγει πολύ υψηλό τίτλο αντισωμάτων εξουδετερωτικών, γεγονός σημαντικό για την προστασία από την νόσο.
«Και μετά τους μεγάλους που προτρέπουμε να εμβολιαστούν με την πρώτη, με την δεύτερη, με την τρίτη δόση, ας ασχοληθούμε και με τις μικρότερες ηλικίες«, τόνισε η κυρία Θεοδωρίδου.
Στις 25/11 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων, ο ΕΜΑ, ενέκρινε την χορήγηση του εμβολίου της εταιρείας Pfizer σε παιδιά ηλικίας 5 έως 11 ετών. Το εμβόλιο και στην χώρα μας χρησιμοποιείται σε παιδιά ηλικίας άνω των 12 ετών.
Η διαφορά είναι ότι η δόση για τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι το 1/3 της δόσης του εμβολίου που χορηγείται στους μεγαλύτερους, δηλαδή, 10 μικρογραμμάρια σε σχέση με τα 30 μικρογραμμάρια που είναι το εμβόλιο των ενηλίκων.
Οι μελέτες έδειξαν ότι η παραγωγή αντισωμάτων με τη δόση των 10 μικρογραμμαρίων ήταν συγκρίσιμη με την δόση των 30 μικρογραμμαρίων που δίνεται σε μεγαλύτερη άτομα ηλικίας από 16 έως 25 ετών.
Η μελέτη δε αποτελεσματικότητας από την λοίμωξη μετά την έκθεση, έδειξε τα εξής: από τα 2.000 παιδιά που είχαν ελεγχθεί ότι δεν είχαν περάσει λοίμωξη, τα 1.305 που είχαν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της Pfizer, από αυτά τα 1.305, νόσησαν 3 όταν ήρθαν σε επαφή με τον ιό.
Από τα 663 που ήταν τα παιδιά που πήρανε εικονικό εμβόλιο νόσησαν τα 16. Με αυτά τα νούμερα τα στοιχεία της αποτελεσματικότητος του εμβολίου φτάνει το 90,7% για την πρόληψη συμπτωματικής λοίμωξης.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες
«Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιες και οι συνήθεις και αυτό συνετέλεσε σημαντικά ο ΕΜΑ να εγκρίνει το εμβόλιο, σταθμίζοντας ότι τα οφέλη υπερτερούν των σπάνιων και ηπίων ανεπιθύμητων ενεργειών», επισήμανε η ίδια.
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, το εμβόλιο θα έρθει και στην χώρα μας. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών μελετά όλα τα δεδομένα της βιβλιογραφίας και τα επιδημιολογικά στοιχεία, κυρίως νοσηρότητας της χώρας μας, και με τη συμπλήρωση και των δεδομένων που αναμένονται από χώρες που ήδη έχουν προηγηθεί στην εφαρμογή του εμβολίου, όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και το Ισραήλ, η Επιτροπή θα γνωμοδοτήσει αναλόγως για το εμβόλιο και στη χώρα μας.
Και η Μαρία Θεοδωρίδου κατέληξε: «Η εμφάνιση της παραλλαγής «Όμικρον» μας υπαγορεύει πρώτον: εντατικοποίηση των εμβολιασμών 1ης, 2ης, 3ης δόσης, όσοι είναι πλημμελώς εμβολιασμένοι να συμπληρώσουν τον εμβολιασμό τους. Τήρηση όλων των μέτρων πρόληψης της διασποράς του ιού. Υπομονή και ψυχραιμία μέχρι να έχουμε τα επιστημονικά δεδομένα για το μέγεθος του προβλήματος.
Και τέλος, να θυμηθούμε τη βασική ανάγκη υποστήριξης της διαθεσιμότητας των εμβολίων για χώρες που περιμένουν κάπου στον πλανήτη μας τα εμβόλια».
