Γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ είναι ο Γενς Στόλτενμπεργκ. Ανέλαβε το 2014 έπειτα από εννέα χρόνια ως πρωθυπουργός της Νορβηγίας.
Πριν από τον Γενς Στόλτενμπεργκ γενικός γραμματέας ήταν ένας άλλος Σκανδιναβός, ο Αντερς Φογκ Ράσμουσεν, πρώην πρωθυπουργός της Δανίας. Σύμφωνα με την τελευταία μέτρηση, Economist Democracy Index 2019, η Νορβηγία λαμβάνει την υψηλότερη/καλύτερη βαθμολογία 9,87, η Ελλάδα 7,43 και η Τουρκία 4,09.
Συγκρίνοντας τις βαθμολογίες διαπιστώνω ότι μεταξύ των 167 χωρών υπάρχουν 38 με καλύτερη βαθμολογία από τη δική μας και 109 με καλύτερη από την Τουρκία. Η Νιγηρία, το Πακιστάν, ο Λίβανος, η Ουκρανία και πολλές άλλες χώρες που δεν θα φανταζόταν κανείς συγκεντρώνουν καλύτερη βαθμολογία από την Τουρκία. Στο ΝΑΤΟ, η Τουρκία με βαθμολογία 4,09, σύμφωνα με τον Economist, δεν είναι δημοκρατία.
Στην ιδρυτική τους διακήρυξη τα αρχικά 12 μέλη του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι «είναι αποφασισμένα να διαφυλάξουν την ελευθερία, τις κοινές παραδόσεις και τον πολιτισμό των λαών, που θεμελιώνονται στις δημοκρατικές αρχές της ατομικής ελευθερίας και του κράτους του νόμου». Εβδομήντα χρόνια αργότερα ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, ο Νορβηγός κ. Στόλτενμπεργκ, προερχόμενος από την πιο δημοκρατική χώρα της Ευρώπης, κάνει τα στραβά μάτια σε ό,τι αφορά τις παραβιάσεις των καταστατικών αρχών του ΝΑΤΟ από την Τουρκία.
Ο προκάτοχός του, ο κ. Ράσμουσεν, και αυτός από μια εξόχως δημοκρατική χώρα, τη Δανία (9,22), αφού αφυπηρέτησε στο ΝΑΤΟ δημιούργησε το ίδρυμα «Alliance of Democracies» με στόχο την προώθηση της δημοκρατίας και της ελεύθερης αγοράς. Δεν έχω όμως διαπιστώσει, δυστυχώς, οποιαδήποτε δράση ή δήλωση του ιδρύματος για το βάναυσα αντιδημοκρατικό καθεστώς της Τουρκίας.
Στην Ευρώπη πολλά κράτη, όπως η Ελλάδα π.χ., ανήκουν και στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από τους κεντρικούς θεσμούς της Ε.Ε., έχει επιδείξει μεγάλη και δικαιολογημένη ευαισθησία για τα φαινόμενα περιορισμού της δημοκρατίας και κατάλυσης του κράτους δικαίου σε δύο μέλη της. Την Πολωνία και την Ουγγαρία. Σύμφωνα με τη βαθμολογία του Economist, η Πολωνία έλαβε 6,62 και η Ουγγαρία 6,63.
Παρέθεσα τους αριθμούς για να αποδείξω ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση σε ό,τι αφορά την ελευθερία, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, θέτει τον πήχυ των απαιτήσεων πολύ πιο ψηλά από ό,τι το ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ, παρά το γεγονός ότι οι πιο πάνω αξίες, ελευθερία, δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, κράτος δικαίου, είναι ενσωματωμένες στις καταστατικές του αρχές και παρά το γεγονός ότι γενικός γραμματέας είναι άνθρωπος που για χρόνια ηγήθηκε της πιο δημοκρατικής χώρας της Ευρώπης, έχει διολισθήσει σε ένα συναλλακτικό οπορτουνισμό παρασυρμένο ενδεχομένως από την αυξανόμενη αμερικανική αδιαφορία για την Ευρώπη.
Το ΝΑΤΟ που αναμφισβήτητα συνέβαλε στη διατήρηση της ειρήνης δείχνει, κατά τη γνώμη μου, να έχει χάσει τα τελευταία χρόνια τα στοιχεία εκείνα που του έδιναν τον ηθικό μανδύα που έφερε όταν αντιμετώπιζε το ανελεύθερο και απάνθρωπο σοβιετικό καθεστώς. Χωρίς το σοβιετικό καθεστώς απέναντι, χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια για να πεισθεί, για παράδειγμα, ο καλόπιστος δυτικός νέος άνθρωπος ότι ο Ρώσος είναι πολύ χειρότερος από τον Τούρκο.
Αλλωστε, η βαθμολογία της Ρωσίας, κατά τον Economist, είναι 3,11, λίγο χειρότερη από το 4,09 της Τουρκίας. Τόσο η Ρωσία όσο και η Τουρκία δεν είναι δημοκρατικές χώρες. Συνεπώς, ούτε η μία ούτε η άλλη δεν μπορούν να ανήκουν στη Συμμαχία αν δεν αλλάξουν εκ βάθρων. Διαπιστώνω, δυστυχώς, ότι το «κατεστημένο» συμβιβάζεται με την υφιστάμενη κατάσταση. «Τίποτε δεν πρέπει να αλλάξει. Μην πειράξεις τους Αμερικανούς και τα συμφέροντά τους». Η γερμανική πολιτική ηγεσία φαίνεται να εντάσσεται σε αυτή τη σχολή σκέψης. Εγώ, από ενστικτώδη φιλοαμερικανισμό, έχω αντίθετη γνώμη. Τα μακροχρόνια συμφέροντα της Συμμαχίας και των ΗΠΑ θα εξυπηρετηθούν καλύτερα αν το ΝΑΤΟ μπορέσει να μιλήσει στις καρδιές των νέων ανθρώπων με μια γλώσσα απαλλαγμένη από ψέματα, γεμάτη ιδεώδη. Χωρίς συμβιβασμούς. Το ΝΑΤΟ δεν μπορεί, δεν πρέπει να ανέχεται στους κόλπους του μη δημοκρατικά καθεστώτα.
Γι’ αυτό με απογοήτευσε ο προ ολίγων ημερών χαιρετισμός του πρωθυπουργού κατά την έναρξη της 66ης ετήσιας συνόδου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ. Είπε μεταξύ πολλών άλλων ο πρωθυπουργός: «Ολοι μας εδώ, σήμερα, είμαστε κομμάτι μιας υπερατλαντικής οικογένειας. Αντλούμε δύναμη από τις κοινές αξίες μας και από την ασφάλεια που προσφέρει η εγγύηση της κοινής μας άμυνας.
Οι σύμμαχοι δεν μπορούν να συνεργάζονται με ομάδες τζιχαντιστών. Δεν μπορούν να προχωρούν σε δοκιμές S-400. Αυτές οι πρακτικές υπονομεύουν τις αξίες του ΝΑΤΟ και πλήττουν την αλληλεγγύη, τη συνοχή, την ενότητα και την αποτελεσματικότητα του ΝΑΤΟ ως πολιτικού και στρατιωτικού οργανισμού, ενώ προσκρούουν στους στόχους της ίδιας της Συμμαχίας και στα αμυντικά της συμφέροντα».
Τι συμβαίνει; Γιατί τόση αβρότητα απέναντι στην Τουρκία; Εχει επέμβει και στο ΝΑΤΟ η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και δεν επιτρέπει την αναφορά σε ονόματα; Κάθε πρωθυπουργός χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα ο Ελληνας πρωθυπουργός οφείλει σε κάθε ευκαιρία να φέρνει στην επιφάνεια το μετρημένο γεγονός: η Τουρκία δεν είναι δημοκρατία και ως τέτοια δεν πρέπει να παραμείνει στο ΝΑΤΟ.
Είναι ευχάριστο το γεγονός ότι στις 24/11 η Μαριέττα Γιαννάκου εξελέγη αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ. Ελπίζω ότι θα διατηρήσει την ανεξαρτησία της γνώμης της και θα αναδείξει την αντίφαση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το ΝΑΤΟ δεν επιτρέπεται να ανέχεται στους κόλπους του μη δημοκρατικά καθεστώτα. Η Τουρκία ή θα εκδημοκρατιστεί ή θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να εκδιωχθεί από το ΝΑΤΟ.
Θα μου πείτε: «Ευχολόγιο!». Ασφαλώς ευχολόγιο, δεδομένου ότι δεν προβλέπεται από το ιδρυτικό του ΝΑΤΟ αποπομπή μέλους. Αν όμως υπάρξει η θέληση θα βρεθεί ο τρόπος. Το μήνυμά μου προς την κυβέρνηση είναι να δώσει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα στην προσβολή των δημοκρατικών αρχών του ΝΑΤΟ από την Τουρκία από ό,τι στις παραβιάσεις του εναερίου χώρου ή της ΑΟΖ. Η προσβολή των δημοκρατικών αρχών προσβάλλει όλα τα δημοκρατικά μέλη του ΝΑΤΟ και ερεθίζει την κοινή τους γνώμη. Για τις παραβιάσεις που ενδιαφέρουν μόνον εμάς η απάντηση είναι: «Βρείτε τα!». Δεν θα είναι η ίδια όταν οι ενστάσεις μας ερεθίζουν την κοινή γνώμη των μελών του ΝΑΤΟ.
* Ο κ. Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός.
Καθημερινή
