ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΑΤΣΙΜΠΡΑΣ*
Εν μέσω κρίσης με την Τουρκία, είναι σημαντικό να εκθέσουμε πτυχές ενός πολέμου πληροφοριών και επιρροής που λαμβάνει χώρα χιλιάδες μίλια μακριά από την πατρίδα. Συγκεκριμένα, στην Ουάσιγκτον. Αυτό είναι σημαντικό, διότι έχουμε υποχρέωση να γνωρίζουμε τον αντίπαλό μας, καθώς η Τουρκία έχει αρχίσει να εκμεταλλεύεται τον δημόσιο διάλογο στην Ελλάδα για να προωθήσει τις θέσεις της στις ΗΠΑ.
Πολλές φορές χρησιμοποιούμε όρους όπως το «τουρκικό λόμπι», χωρίς να έχουμε πλήρη αντίληψη του εύρους παικτών και τακτικών που εμπλέκονται σε αυτόν τον πόλεμο επιρροής. Τι περιλαμβάνει γενικά αυτός ο πόλεμος; Κράτη που ανταγωνίζονται για να αναπτύξουν σχέσεις με μέλη του Κογκρέσου και πρώην αξιωματούχους που θα επανέλθουν στην εξουσία. Ειδικούς και δεξαμενές σκέψης που προσπαθούν να προωθήσουν τα συμφέροντα που εξυπηρετούν. Δημοσιογράφους που μεταχειρίζονται με μαεστρία δεδομένα και γεγονότα για να βοηθήσουν την όποια ατζέντα υπηρετούν. Και κάπου εκεί, σε μια γωνιά αυτής της μακιαβελικής πόλης, βρισκόμασταν μέχρι πρότινος εμείς, απλοί παρατηρητές πραγμάτων που δεν αντιλαμβανόμασταν πλήρως και με άγνοια της πολυπλοκότητας αυτού του κόσμου.
Ευτυχώς, τόσο σε κρατικό επίπεδο όσο και σε ιδιωτικό, γίνονται πλέον πρωτοφανείς για τα ελληνικά δεδομένα προσπάθειες, ώστε να είμαστε στρατηγικοί συμμετέχοντες και όχι απλοί παρατηρητές. Αυτή τη στιγμή δίνεται ένας αγώνας για να συμπληρώσουμε κενά που αφήσαμε για δεκαετίες, ενώ ο γείτονάς μας καλλιεργούσε ένα δίκτυο καλοθελητών που παριστάνουν τους αντικειμενικούς
υποστηρικτές του.
Αυτό το τουρκικό δίκτυο επιρροής περιλαμβάνει περίπου τους εξής παίκτες:
1. Επαγγελματίες λομπίστες
Είναι κυρίως δικηγορικά γραφεία, πρώην αξιωματούχοι και διάφοροι κομματικοί παρατρεχάμενοι οι οποίοι συνεργάζονται με την πρεσβεία ή κάποιον άλλον επίσημο τουρκικό φορέα. Πάνω-κάτω, η δράση τους είναι γνωστή, καθώς είναι υποχρεωμένοι να την αναφέρουν λεπτομερώς στο υπουργείο Δικαιοσύνης και καταχωρίζεται σε δημόσια βάση δεδομένων. Ομως, παρ’ όλα τα χρήματα που ξοδεύει η Τουρκία, οι επίσημοι λομπίστες της δεν επικεντρώνονται ιδιαιτέρως σε θέματα σχετικά με την Ελλάδα και η εμπειρία έχει δείξει ότι έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικοί. Το πραγματικό έργο γίνεται παρασκηνιακά από τους υπόλοιπους παράγοντες του ευρύτερου τουρκικού λόμπι.
2. Συγκεκριμένες αμερικανικές δεξαμενές σκέψης (Δ.Σ.)
Πρόκειται για ειδικούς που δρουν ως μετριοπαθείς καλοθελητές, οι οποίοι πρεσβεύουν με περισπούδαστη ανωτερότητα τις αρχές της καλής γειτονίας και ειρήνης στην περιοχή. Αυτοί ξεπλένουν έντεχνα την επιθετικότητα της Τουρκίας και προωθούν ένα δόγμα ανεκτικότητας της παραβατικότητάς της. Το ενδιαφέρον είναι ότι τα ίδια άτομα δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους σε ό,τι αφορά την παρόμοια παραβατικότητα αντιπάλων της Αμερικής, όπως η Ρωσία, η Κίνα ή το Ιράν.
Πολλές Δ.Σ. και ειδικοί έχουν παρωχημένες αντιλήψεις για το τι εστί Τουρκία σήμερα, ενώ άλλοι έχουν καθαρά οικονομικά συμφέροντα, διότι η Τουρκία χρηματοδοτεί παραρτήματα τέτοιων Δ.Σ. στο έδαφός της και δίνει χορηγίες, ταξίδια και άλλες παροχές.
Πολλές φορές η χρηματοδότηση είναι αδιαφανής ή γίνεται μέσω εταιρειών και επιχειρηματιών που υποτίθεται ότι δρουν ως ιδιώτες, ενώ στην πραγματικότητα είναι ενδιάμεσοι του Ερντογάν. Επίσης, κάποιοι ειδικοί κάνουν καριέρα με τις πληροφορίες και την έκθεση που λαμβάνουν από τη σχέση τους με την τουρκική πρεσβεία.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η ελληνική ομογένεια έχει αρχίσει να είναι πολύ δραστήρια σε αυτόν τον τομέα. Για παράδειγμα, πολλά πρόσφατα άρθρα θετικά για την Ελλάδα από Αμερικανούς ειδικούς ήταν αποτέλεσμα μεθοδικής δουλειάς ατόμων όπως ο κ. Εντι Ζεμενίδης, ο οποίος έχει καταφέρει να έχει άμεση πρόσβαση στο βαθύτερο κατεστημένο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.
3. Ατομα επιρροής με μη διαφανείς οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία
Αυτό είναι δύσκολο να εντοπιστεί και να στοιχειοθετηθεί, καθώς επιφανείς Αμερικανοί, πρώην αξιωματούχοι, συνηθίζουν να δουλεύουν σε επενδυτικές ή συμβουλευτικές εταιρείες με ιδιωτικά συμφέροντα στην Τουρκία. Οι αξιωματούχοι αυτοί δεν αποκαλύπτουν φυσικά την κρυφή τους ατζέντα όταν εκφράζουν δημόσια γνώμη υπέρ της Τουρκίας.
4. Τουρκοαμερικανούς χρηματοδότες πολιτικών κομμάτων και υποψηφίων
Οι πολιτικές δωρεές στις ΗΠΑ είναι καταχωρισμένες σε δημόσια βάση δεδομένων. Ενας γρήγορος υπολογισμός δείχνει ότι οι δωρεές Τουρκοαμερικανών χρηματοδοτών ξεπερνούν τα 5 εκατομμύρια δολάρια την τελευταία δεκαετία. Το πραγματικό ποσό πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερο.
5. Διάφορους μη κερδοσκοπικούς αμερικανοτουρκικούς οργανισμούς
Πρόκειται για οργανισμούς που έχουν άμεση επαφή και συχνά οικονομική εξάρτηση από τη μαμά Τουρκία. Οι συγκεκριμένοι οργανισμοί είναι πολύ δραστήριοι και έχουν πρόσφατα ξεκινήσει προσπάθειες να προσεγγίσουν Ελληνες ειδικούς, οι οποίοι, ίσως με το δέλεαρ της έκθεσης και λόγω του ότι δεν είναι υποψιασμένοι, δυστυχώς εργαλειοποιούνται για την προώθηση τουρκικών θέσεων.
Οι ίδιοι οργανισμοί εμπλέκονται στον εξής μηχανισμό προπαγάνδας της Τουρκίας, τον οποίο πρέπει να έχουν υπ’ όψιν όσοι έχουν δημόσιο λόγο στην πατρίδα: αυτό το δίκτυο συχνά απομονώνει φράσεις ειδικών και τις μετατρέπει σε επιχειρήματα που χρησιμοποιεί η πρεσβεία και το ευρύτερο δίκτυο επιρροής της Τουρκίας. Για παράδειγμα, αν ένας Ελληνας ειδικός παραδεχθεί σε μια διαδικτυακή συζήτηση τουρκικής οργάνωσης κάτι που βολεύει την Τουρκία, τότε το τουρκικό λόμπι επικαλείται το σχόλιο του Ελληνα ειδικού, ο οποίος άθελά του έδρασε ως ένας validator (επιβεβαιωτής) για τις τουρκικές θέσεις.
Επίσης, το σχόλιό του ενσωματώνεται σε έναν μηχανισμό ενίσχυσης μηνυμάτων της Τουρκίας (message amplification), ο οποίος δρα ως εξής: αρχικά, το σχόλιο αυτό αναφέρεται σε κάποιο αμερικανικό μπλογκ φιλικό προς την Τουρκία. Στη συνέχεια, αυτό το μπλογκ γίνεται μία από τις πηγές άρθρου σε αμερικανικό μέσο εθνικής εμβέλειας. Τελικά, οι πράκτορες της Τουρκίας προωθούν αυτό το υποτιθέμενο έγκυρο άρθρο στο Κογκρέσο. Ετσι, ένα απλό σχόλιο γίνεται μέρος του δημόσιου διαλόγου στις ΗΠΑ και μπορεί να επηρεάσει και εκλεγμένους, οι οποίοι είναι ο στόχος αυτού του πολέμου πληροφοριών.
Μέχρι πρότινος, όλα αυτά ήταν ξένα για εμάς. Ομως πλέον, έχουμε πλήρη αντίληψη του πώς δρα η σημερινή Τουρκία. Οπότε, ασχέτως των προθέσεών μας, θα πρέπει όλοι να φιλτράρουμε τι λέμε δημόσια, ειδικά κατά τη διάρκεια της κρίσης. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις.
* Ο κ. Νικόλας Κατσίμπρας διδάσκει στο Πρόγραμμα Επίλυσης Συγκρούσεων του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης, είναι σύμβουλος Διεθνών Σχέσεων και πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού.
Καθημερινή
