Πριν 106 χρόνια, την τουρκική “συνταγή” γνώρισαν οι Αρμένιοι, ο μόνος χριστιανικός λαός που είχε απομείνει ως υποτελής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έχοντας την ατυχία να βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα σε δύο μεγάλες δυνάμεις της εποχής, η Αρμενία ήταν, για αιώνες, έρμαιο των ορέξεων πότε της Ρωσίας και πότε της Υψηλής Πύλης, μόνιμα διαμελισμένη και γεωγραφικά και πληθυσμιακά. Πάντα, ένα ποσοστό των Αρμενίων ζούσε υπό τον Τσάρο κι ένα άλλο υπό τον Σουλτάνο. Οι ρωσοτουρκικοί πόλεμοι, ανάλογα με την έκβασή τους, άλλαζαν την ποσοστιαία αναλογία, ποτέ όμως δεν οδήγησαν στη δημιουργία ενιαίας Αρμενίας. Άλλωστε δεν το ήθελε και κανένας άλλος. Ούτε η Ρωσία, ούτε οι Οθωμανοί, ούτε οι ευρωπαϊκές “Μεγάλες Δυνάμεις”.
Η γενοκτονία του 1915 δεν ήταν η πρώτη απόδειξη του πώς αντιλαμβάνονται οι Τούρκοι τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό των μειονοτήτων. Οι “πρόβες” είχαν ξεκινήσει από το 1878, όταν μετά το τέλος ενός ακόμα ρωσοτουρκικού πολέμου, ο Σουλτάνος θέλησε να “τιμωρήσει” τους Αρμένιους που είχαν πάρει το μέρος των ομόδοξών τους Ρώσων. Κι όταν, το 1895, οι Μεγάλες Δυνάμεις απαίτησαν να γίνουν μεταρρυθμίσεις ώστε οι Αρμένιοι να αποκτήσουν κάποια στοιχειώδη αυτονομία, ο σουλτάνος Αμπντούλ-Χαμίτ απάντησε με μαζικές σφαγές, εξανδραποδισμούς και λεηλασία. Εκατό με διακόσιες χιλιάδες ήταν τα θύματα της πρώτης φάσης της γενοκτονίας.
Μέχρι που το 1909 οι Νεότουρκοι έδιωξαν τον Αμπντούλ Χαμίτ. Κάνοντας ένα πονηρό άνοιγμα στους υποτελείς, ώσπου να εδραιώσουν την κυριαρχία τους, έδωσαν ακόμα και έδρες στο τουρκικό κοινοβούλιο στους Αρμένιους και φάνηκε προς στιγμήν ότι τα πράγματα θα βελτιώνονταν. Ήρθε όμως ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, η Τουρκία πήρε το μέρος της Γερμανίας, η Ρωσία ήταν στο άλλο στρατόπεδο και οι Αρμένιοι ξαναθεωρήθηκαν εσωτερικός εχθρός. Άρα: εξορία και λεπίδι. Αυτή τη φορά η γενοκτονία οργανώθηκε “επιστημονικά”: πρώτα θερίστηκαν οι πρόκριτοι, οι πνευματικοί, θρησκευτικοί και πολιτικοί ηγέτες των Αρμενίων στην Κωνσταντινούπολη. Μετά ο ακέφαλος πληθυσμός έγινε και αποκεφαλισμένος. Η σφαγή πήρε τον χαρακτήρα εθνικού σπορ. Από το 1915 μέχρι το 1918 αυτός ο μαρτυρικός λαός έζησε ένα λουτρό αίματος. Ενάμισυ εκατομμύριο Αρμένιοι εξοντώθηκαν, στην πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα.Όμως παρά το ότι η Τουρκία ήταν από την πλευρά των ηττημένων, η γενοκτονία των Αρμενίων δεν αναγνωρίστηκε. Ο λόγος είναι απλός: στη Ρωσία είχαν επικρατήσει οι Μπολσεβίκοι και η Τουρκία ξαναέγινε “πολύτιμος σύμμαχος” της Δύσης, με τον διαχρονικό της εκβιαστικό, παζαριώτικο ρόλο: “καλοπιάστε με εσείς, για να μην τα βρω με τον αντίπαλό σας”. Αυτό το χαρτί έπαιζε τον 19ο και τον 20ο αιώνα, αυτό παίζει και τώρα.
Ευτυχώς, φαίνεται πως οι ΗΠΑ επιτέλους δεν σηκώνουν πια τη διπλωματία της μπαμπεσιάς που ο διεθνής τραμπούκος της περιοχής έχει αναγάγει σε δόγμα. Κι ο Μπάιντεν, παρά τα χρονάκια του, τόλμησε αυτό που απέφυγε ο “ρεαλιστής” προκάτοχός του, αλλά κι ο Ομπάμα με τις “ευαισθησίες” του, για να μην ξεχνιέμαστε: αποκάλεσε την γενοκτονία, γενοκτονία. Ίσως βοήθησε και η πρόσφατη επιδείξη της κτηνωδίας της Τουρκίας στο πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και στη Συρία, με τον βρώμικο ρόλο της στην εξάπλωση του ISIS να είναι πλέον γνωστός και εκτός των κύκλων των μυστικών υπηρεσιών της Αμερικής. Ίσως να έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται η διεθνής κοινότητα ότι η πολιτική του κατευνασμού του Ερντογάν από Ε.Ε., Η.Π.Α. και την παρέα τους θα έχει τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα με την πολιτική του κατευνασμού του Χίτλερ, από τον Τσάμπαιρλεν, τον Νταλαντιέ και την παρέα τους.Έτσι θα διαψευσθεί επιτέλους κι ο Χίτλερ που, σχεδιάζοντας το εβραϊκό ολοκαύτωμα, αναρωτιόταν το 1939 «Ποιος μιλάει σήμερα για τον αφανισμό των Αρμενίων;». Μπορεί το 1939, όντως να μιλούσαν λίγοι, αλλά σήμερα μιλούν πολλοί. Τέτοια εγκλήματα δεν παραγράφονται από τη μνήμη των ανθρώπων. Θα τα θυμόμαστε και θα τα διδάσκουμε στα παιδιά μας, “βοηθώντας” και τους πολιτικούς να τα θυμηθούν και να τα αναγνωρίσουν. Όσα χρόνια και να περάσουν.
Επόμενο βήμα: η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων.
