Σε τροχιά υλοποίησης θέτει το εμβληματικό, όπως το χαρακτηρίζει, έργο της ανάπλασης της πλατείας Αριστοτέλους, η διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης.
Το πλέον αποφασιστικό βήμα για την ανάπλαση της πλατείας και του άξονα της Αριστοτέλους γίνεται με την προκήρυξη διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, θέμα που αναμένεται να συζητηθεί στην αυριανή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης.
«Επιδιώκουμε μέσα από έναν διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό να κεντρίσουμε το παγκόσμιο ενδιαφέρον για αυτήν την ανάπλαση και με αυτόν τον τρόπο να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο για τον άξονα της Αριστοτέλους, που θα ενσωματώνει και θα αποτυπώνει το σύγχρονο πνεύμα της πόλης και τις στοχεύσεις της. Μέσα από αυτό το έργο επιθυμούμε να επανασυστήσουμε τη Θεσσαλονίκη σε όλον τον κόσμο, να την εντάξουμε σε παλιούς και νέους χάρτες –τουριστικούς, επιχειρηματικούς, πολιτιστικούς, ιστορικούς- και παράλληλα να αναβαθμίσουμε σημαντικά τον δημόσιο χώρο», σημειώνει ανάμεσα σε άλλα ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, προλογίζοντας το τεύχος του διαγωνισμού για το έργο ανάπλασης της πλατείας και του άξονα της Αριστοτέλους. Αναλυτικά τα επιμέρους χαρακτηριστικά και τους στόχους του διαγωνισμού αναμένεται να παρουσιάσει στο Δημοτικό Συμβούλιο ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Εφραίμ Κυριζίδης.
Η εμβληματική αρχιτεκτονική της Αριστοτέλους αποτελεί στοιχείο διεθνούς αναγνωρισιμότητας της Θεσσαλονίκης. Ο νέος σχεδιασμός που θα προκύψει ως αποτέλεσμα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού καλείται να ενισχύσει τον ρόλο της περιοχής ως ισχυρού τοπόσημου αλλά και να αναδείξει την ιδιαίτερη ιστορική και λειτουργική ταυτότητά της.
Όπως αναφέρουν από τη διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης, ζητούμενο του διαγωνισμού είναι η ποιοτική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του άξονα της Αριστοτέλους -συμπεριλαμβανομένων της ομώνυμης πλατείας, των πεζοδρομημένων τμημάτων της οδού και της ορθογωνικής διαπλάτυνσης του άξονα στη συμβολή με την οδό Εγνατία- η ανάδειξη της ταυτότητας του τόπου, η αναζωογόνηση του δημόσιου χώρου με βάση τις αρχές του σύγχρονου αστικού σχεδιασμού και με σεβασμό στην ιστορικότητά του καθώς και η τόνωση της επισκεψιμότητας.
Στο πλαίσιο του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που προκηρύσσεται επιδιώκεται η επιλογή της καλύτερης και πληρέστερης πρότασης από λειτουργική, αισθητική, τεχνική και οικονομική άποψη για την ανάπλαση του άξονα της Αριστοτέλους, με βάση τις απαιτήσεις της τέχνης, της επιστήμης και τις αρχές του βιώσιμου σχεδιασμού, ώστε να προκύψει ένα συνολικό αποτέλεσμα υψηλής ποιοτικής στάθμης, με σύγχρονο και πρωτότυπο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα.
Σε μια έκταση 32,5 στρεμμάτων
Η περιοχή μελέτης αναπτύσσεται σε μια έκταση 32,5 στρεμμάτων από το παραλιακό μέτωπο έως την οδό Εγνατία. Στην περιοχή μελέτης συμπεριλαμβάνονται επίσης τα πεζοδρόμια επί της Λεωφόρου Νίκης εκατέρωθεν του άξονα μέχρι τις οδούς Πλουτάρχου και Δημοσθένους αντίστοιχα, καθώς αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της συνολικής εικόνας από το μέτωπο της θάλασσας, με τις όψεις των κτιρίων που βρίσκονται στην απόληξη του άξονα προς την παλιά παραλία να ακολουθούν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της ομώνυμης πλατείας και να την ολοκληρώνουν.
Εξάλλου, η περιοχή μελέτης γειτνιάζει µε σημαντικά μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς διαφορετικών χρονικών περιόδων, µε εξέχουσας σημασίας υπαίθριους ανοιχτούς χώρους, όπως η πλατεία Αρχαίας Αγοράς, καθώς και µε διατηρητέα οικιστικά σύνολα, όπως οι παραδοσιακές αγορές Βλάλη – Καπάνι, Βατικιώτη – Άθωνος, Μοδιάνο, κλπ. Τα σημεία αυτά, αν και δεν εντάσσονται στην υπό ανάπλαση ζώνη, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη βέλτιστη ένταξη και συνομιλία των προτεινόμενων επεμβάσεων με την ευρύτερη περιοχή.
Οι κύριοι στόχοι του διαγωνισμού
Το όραμα του Δήμου Θεσσαλονίκης για τον ανασχεδιασμό του μνημειακού άξονα της Αριστοτέλους αναλύεται σε επτά βασικούς στόχους:
1. Σχεδιασμός που να αναδεικνύει την ταυτότητα του χώρου ως ισχυρού τοπόσημου
2. Πρωτοτυπία και πρωτοποριακός σχεδιασμός
3. Σχεδιασμός εναρμονισμένος με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής
4. Ανοιχτός και προσβάσιμος δημόσιος χώρος από όλους
5. Πολυ-λειτουργικός δημόσιος χώρος
6. Βιωσιμότητα, ανθεκτικότητα και βιοκλιματικός σχεδιασμός
7. Ρεαλισμός ως προς τα ζητήματα υλοποίησης, κόστους και συντήρησης του έργου
Οι παραπάνω στόχοι, σύμφωνα με όσα επισημαίνονται στη σχετική εισήγηση προς το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης, εξειδικεύονται στο Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων, στο οποίο ως κύριοι άξονες της ανάπλασης προσδιορίζονται οι εξής:
1. Η απόκτηση ενός σύγχρονου αστικού δημόσιου χώρου σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας, του βιοκλιματικού σχεδιασμού και της «έξυπνης πόλης» (smart city). Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αναβάθμισης του δημόσιου χώρου, είναι επιθυμητή η εφαρμογή συστημάτων “έξυπνης πόλης” για τον ηλεκτροφωτισμό, τη διαχείριση του δικτύου άρδευσης, την αποκομιδή των απορριμμάτων, τον έλεγχο της πρόσβασης οχημάτων, την παροχή ασύρματης επικοινωνίας στο διαδίκτυο (wi-fi), την επαναφόρτιση μικροσυσκευών ή εναλλακτικών μέσων μετακίνησης (πχ. ηλεκτρικό ποδήλατο, πατίνι), με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας, την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στους χρήστες του χώρου αλλά ενδεχομένως και την ενημέρωση των κατοίκων και επισκεπτών για τα δρώμενα και τις περιηγητικές δυνατότητες στην πόλη.
2. Η αποκατάσταση του χαρακτήρα του άξονα της Αριστοτέλους ως ενιαίου αντιληπτικά συνόλου.
3. Η ανάδειξη της ταυτότητας του άξονα με την απομάκρυνση όλων των ετερόκλητων στοιχείων που σωρεύτηκαν σταδιακά με αποσπασματικές παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο.
4. Η ενσωμάτωση επί του άξονα χώρων στάσης, περιπάτου, αναψυχής και συγκέντρωσης.
5. Η λειτουργική και αισθητική διασύνδεση του δημόσιου χώρου του άξονα με τις ισόγειες στοές των κτιρίων που τον περιβάλλουν.
6. Η βελτίωση της εικόνας της αρχιτεκτονικής της πόλης με τη διατύπωση προτάσεων για τις όψεις/βιτρίνες των καταστημάτων εντός των ισόγειων στοών.
7. Ο πρότυπος σχεδιασμός αστικού εξοπλισμού υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας.
8. Η χρήση καινοτόμων, ποιοτικών και με χαμηλή απαίτηση συντήρησης δομικών υλικών.
Η Αριστοτέλους μέσα από την εμπειρία των πολιτών
Στο πλαίσιο του σχεδιασμού του να προκηρύξει διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανάπλαση της Αριστοτέλους ο Δήμος Θεσσαλονίκης είχε ζητήσει τη γνώμη των ίδιων των κατοίκων της πόλης μέσα από σχετικό διαδικτυακό ερωτηματολόγιο. Μάλιστα, τα αποτελέσματα που διαμορφώθηκαν εντάχθηκαν στην περιγραφή των προδιαγραφών του διαγωνισμού.
Όπως προέκυψε, η περιοχή της Αριστοτέλους αποτελεί βασικό δημόσιο χώρο για την καθημερινότητα της πόλης, καθώς μεγάλος αριθμός πολιτών την επισκέπτεται τακτικά ως πέρασμα και σημείο συνάντησης καθώς και ως περιοχή αγοράς και αναψυχής. Συγκεκριμένα, το 34% δήλωσε ότι επισκέπτεται την περιοχή μερικές φορές την εβδομάδα, το 30% μερικές φορές τον μήνα και το 20% καθημερινά.
Στην ερώτηση «ποιο θεωρείτε πως είναι το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα του άξονα της Αριστοτέλους», το 76% ανέφερε την αρχιτεκτονική, το 62% τις οπτικές φυγές και το 56% τον ανοιχτό δημόσιο χώρο.
Στη συντριπτική πλειονότητά τους, μάλιστα, οι πολίτες εξέφρασαν στα σχόλιά τους την αγάπη τους για την περιοχή και την έντονη επιθυμία τους για τον ανασχεδιασμό και τον μετασχηματισμό της σε έναν σύγχρονο δημόσιο χώρο που να αντανακλά την ιστορία του, να αξιοποιεί τη θέση του στην πόλη και να παρέχει ένα ανοιχτό και φιλικό περιβάλλον για όλους.
