Οι ελληνικές διπλωματικές κινήσεις ως την ορκωμοσία του νέου αμερικανού προέδρου, η δυσαρέσκεια για την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η παρατεινόμενη τουρκική παρουσία νοτίως της Ρόδου και του Καστελλορίζου
Αθανασόπουλος Άγγελος Αλ.
Καθώς η πανδημία σαρώνει τη χώρα και απορροφά μεγάλο μέρος της κυβερνητικής ενέργειας, τα μάτια έμπειρων διπλωματών στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθούν με έκδηλο ενδιαφέρον όσα εκτυλίσσονται πέραν του Ατλαντικού. Η εκλογική επικράτηση του υποψηφίου των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν στη μάχη για τον Λευκό Οίκο, αλλά παράλληλα και η επίμονη άρνηση του Ντόναλντ Τραμπ να αποδεχθεί το αποτέλεσμα προαναγγέλλοντας μακρά δικαστική διαμάχη, δημιουργούν συνθήκες αστάθειας που ίσως καλύψει όλη την περίοδο μετάβασης μέχρι την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του νέου προέδρου στις 20 Ιανουαρίου 2021. Η επονομαζόμενη «lame duck period» θεωρείται από την ελληνική κυβέρνηση ιδιαίτερα επικίνδυνη σε περίπτωση που η Αγκυρα επιδιώξει τη διαμόρφωση ανεπίστρεπτων τετελεσμένων στην Ανατολική Μεσόγειο ή στο Αιγαίο.
Γέφυρες προς τον νέο πρόεδρο
Η Αθήνα έχει επιδιώξει όλο το τελευταίο διάστημα να διαμορφώσει γέφυρες με το επιτελείο του κ. Μπάιντεν. Το Διπλωματικό Γραφείο του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη παρακολουθεί στενά τα τεκταινόμενα, ενώ κομβικός είναι και ο ρόλος της ελληνίδας πρέσβειρας στην Ουάσιγκτον Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, η οποία έχει εδώ και καιρό ενημερώσει αναλυτικά την Αθήνα για την ανθρωπογεωγραφία του επιτελείου Μπάιντεν. Δεν αποκλείεται μάλιστα να υπάρξει τις προσεχείς ημέρες και τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού με τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Αθήνα είχε τις πληροφορίες για την επιλογή από τον κ. Μπάιντεν του Ρον Κλάιν για τη θέση του προσωπάρχη του Λευκού Οίκου, ενώ κλειδί για τη στελέχωση του επιτελείου σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής είναι ποια θέση θα καταλάβει τελικά ο Αντονι Μπλίνκεν. Ο κ. Μπλίνκεν είναι άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του κ. Μπάιντεν και φέρεται να διεκδικεί είτε τη θέση του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας (δεν απαιτεί έγκριση του Κογκρέσου) είτε εκείνη του υπουργού Εξωτερικών. Ετερο πρόσωπο με το οποίο διατηρεί επαφή η ελληνική πλευρά είναι ο Μάικλ Κάρπεντερ, που ενδέχεται να αναλάβει θέση σε ζητήματα που αφορούν την Ευρώπη.
Δεν αποκλείεται μάλιστα να υπάρξει τις προσεχείς ημέρες και τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού με τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των Ηνωμένων ΠολιτειώνΕμπειροι παρατηρητές σημείωναν τα τελευταία 24ωρα μία διακριτική προσπάθεια της Αγκυρας να εμφανιστεί πιο ανοιχτή σε μία προσέγγιση με τον κ. Μπάιντεν. Ορισμένες δηλώσεις του υπουργού Αμύνης Χουλουσί Ακάρ περί διαλόγου με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το ζήτημα της συμβατότητας του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 με τα μαχητικά F-35 κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Εντονη δυσφορία για την έκθεση
Παράλληλα όμως, σε κύκλους του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών – και όχι μόνο – εκφράζεται έντονη δυσφορία για το περιεχόμενο της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο σχετικά με την καταγραφή των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου με βάση και τις προβλέψεις του Eastern Mediterranean and Security Partnership and Energy Act. Μπορεί το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών να επιδίωξε να διατηρήσει χαμηλούς τόνους, αλλά το ατόπημα της αμερικανικής πλευράς (τόσο της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα όσο και των κεντρικών υπηρεσιών στην Ουάσιγκτον) να μη συμπεριλάβει καν τις υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών άνωθεν κυρίαρχων ελληνικών εδαφών υπήρξε σοβαρότατο. Με δεδομένο ότι η Αθήνα ευελπιστεί ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση ίσως εμφανιστεί πιο πιεστική έναντι της Αγκυρας, η εν λόγω έκθεση κατέδειξε τα όρια αυτών των ελπίδων.
Την ίδια στιγμή, η Αγκυρα δεν εμφανίζεται να υπαναχωρεί από τον σχεδιασμό της να ολοκληρώσει μέχρι και τα τέλη Νοεμβρίου τις έρευνες του σεισμογραφικού «Oruc Reis» στην ευρύτερη περιοχή νοτίως της Ρόδου και του Καστελλορίζου και προς το παρόν ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Η τουρκική ηγεσία, συνεχίζει τις ακραίες προκλήσεις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα εκδίδοντας απανωτές Navtex και στέλνοντας πολεμικά αεροσκάφη σε υπερπτήσεις πάνω από νησιά για τα οποία απαιτεί την άμεση αποστρατιωτικοποίησή τους.
Η νέα ναυτική αγγελία (NAVTEX 1404/20) για το τουρκικό σκάφος ισχύει μέχρι και τα μεσάνυχτα της 23ης Νοεμβρίου και είναι πιθανό να ανανεωθεί ξανά.
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι τι θα επακολουθήσει, καθώς διαφαίνεται ότι οι ευρωπαίοι εταίροι έχουν πάψει σε αυτή τη φάση (και με δεδομένη την κρίση της πανδημίας) να ασχολούνται τόσο πολύ με όσα πράττει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Σκληρή η Γαλλία στα… λόγια
Η Γαλλία εμφανίζεται όλο και σκληρότερη, τουλάχιστον ρητορικά, έναντι της Τουρκίας λόγω και της προσωπικής αντιπαράθεσης του Εμανουέλ Μακρόν με τον κ. Ερντογάν, αλλά δεν φαίνεται να υφίσταται η συναίνεση και η διάθεση για λήψη ουσιαστικών περιοριστικών μέτρων που θα επέφεραν κόστος στην Αγκυρα κατά τη Σύνοδο Κορυφής στις 10-11 Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές από τις Βρυξέλλες, η ανησυχία τόσο για τη νέα τουρκική NAVTEX όσο και για το άνοιγμα των Βαρωσίων (που με βάση τα όσα είχαν ανακοινωθεί αναμένεται να επισκεφθεί ο πρόεδρος Ερντογάν) εξακολουθεί να είναι βαθιά. Μάλιστα, τα δύο αυτά ζητήματα απασχόλησαν τη συνάντηση που είχε τις προηγούμενες ημέρες η γενική γραμματέας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS), Γερμανίδα Χέλγκα Σμιτ, με τον τούρκο πρεσβευτή στην Ευρωπαϊκή Ενωση Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι.
Η Γαλλία εμφανίζεται όλο και σκληρότερη, τουλάχιστον ρητορικά, έναντι της Τουρκίας λόγω και της προσωπικής αντιπαράθεσης του Εμανουέλ Μακρόν με τον κ. Ερντογάν.
Πολυεθνική άσκηση στο Πεδίο Βολής Κρήτης
Η Αθήνα επιδιώκει να διατηρεί στρατιωτική παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της Ανατ. Μεσογείου χωρίς να κλιμακώνει. Σε αυτό το πλαίσιο, θα ξεκινήσουν για τρεις εβδομάδες στο Πεδίο Βολής Κρήτης κοινές πολυεθνικές δράσεις με βολές του αντιπυραυλικού συστήματος Patriot με τη συμμετοχή Ελλάδας, Ηνωμένων Πολιτειών, Γερμανίας και Ολλανδίας. Οι δύο πρώτες εβδομάδες θα αφιερωθούν σε εκπαίδευση/προετοιμασία και η τρίτη στην πραγματοποίηση των βολών.
Πρωθυπουργικό ταξίδι στα Εμιράτα
Στο πλαίσιο της σύσφιγξης των περιφερειακών συμμαχιών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέπτεται τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Τους τελευταίους μήνες έχει διαμορφωθεί μία στρατηγική εταιρική σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες που συμφωνούν ότι ο τουρκικός αναθεωρητισμός συνιστά κοινή πρόκληση που επηρεάζει την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου.
Τον Πρωθυπουργό συνοδεύουν οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης και ο υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία Κώστας Φραγκογιάννης. Η έμφαση θα δοθεί στην ενίσχυση της στρατηγικής σχέσης στην οικονομία και στην άμυνα. Παράλληλα, οι κ.κ. Γεωργιάδης και Φραγκογιάννης θα πραγματοποιήσουν συναντήσεις με δύο από τα μεγαλύτερα χρηματοδοτικά funds των HAE (Mubadala και ADIA), που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για επενδύσεις σε τουρισμό, real estate, κατασκευές, υποδομές και χρηματοοικονομικό τομέα.
ΤΟ ΒΗΜΑ
