Την περαιτέρω ενίσχυση της συμμαχίας Ελλάδας – ΗΠΑ αναμένεται να
αντικατοπτρίζει με μια σειρά αναφορών η νέα αμυντική συμφωνία μεταξύ των δύο
χωρών που θα υπογραφεί το προσεχές φθινόπωρο, κατά πληροφορίες στα τέλη
Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών,
που δεν έχουν ακόμα καταλήξει οριστικά, οδηγούνται σε χρονική επέκταση της
συμφωνίας πενταετούς αυτήν τη φορά διάρκειας και όχι μονοετούς, όπως
συνηθιζόταν από το 1990 που ξεκίνησε η διμερής συμφωνία έως σήμερα. Η χρονική
διεύρυνση, που αποτελεί επιθυμία της αμερικανικής πλευράς, ήταν κατά κανόνα
σημείο διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο πλευρών τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό που
άλλαξε φέτος και πιθανότατα θα οδηγήσει σε χρονική επέκταση είναι το διεθνές
περιβάλλον.
Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν και η αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής
οδηγεί την αμερικανική πλευρά σε εμφατική αναζήτηση ακόμα πιο σταθερών
συμμαχιών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Την ίδια ώρα η εξέλιξη αυτή
ευνοεί και την Ελλάδα, καθώς η Τουρκία μέσα από τη νέα κατάσταση που
διαμορφώνεται μετά την ανάληψη της ηγεσίας από τους Ταλιμπάν φαίνεται πως
βγαίνει ενισχυμένη, κάνοντας ιδανικό το χρονικό σημείο για αναβάθμιση των
ελληνοαμερικανικών σχέσεων που θα στέλνει το ανάλογο μήνυμα.
Το έτερο μεγάλο θέμα που αναμένεται να περιλαμβάνει η νέα αμυντική συμφωνία
Ελλάδας – ΗΠΑ είναι η αναβάθμιση των εν Ελλάδι αμερικανικών βάσεων αλλά και η
αύξηση των τοποθεσιών τους. Κατά πληροφορίες έχει συζητηθεί η βάση της Λάρισας
να επεκταθεί και για drones. Υπενθυμίζεται πως τον Δεκέμβριο του 2019 είχε
γίνει στην 110 Πτέρυγα Μάχης στη Λάρισα μια πρώτη επίδειξη του αμερικανικού
drone MQ-9 guardian από την αμερικανική εταιρεία General Atomics Aeronautical
Systems. To drone μπορεί να έχει άριστη συνεργασία με τα ελληνικά F-16 και
μπορεί επίσης να διασυνδεθεί με όλα τα συστήματα του ΝΑΤΟ, αναβαθμίζοντας την
άμυνα της χώρας. Η Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) συζητείται
να περιλαμβάνει ακόμα δύο νέες τοποθεσίες: μία στον Εβρο, πιθανότατα στην
Ξάνθη, στα πρότυπα της Αλεξανδρούπολης, και άλλη μία νέα βάση στο Αιγαίο,
πιθανότατα στη Σκύρο. Πρόκειται για δύο τοποθεσίες στις οποίες η Ελλάδα θέλει
διαχρονικά να αυξήσει το αμερικανικό αποτύπωμα και είχαν συζητηθεί
επανειλημμένως στο παρελθόν ανάμεσα σε ακόμα 23 άλλες τοποθεσίες. Παράλληλα
εξετάζεται η αναβάθμιση ακόμα ενός λιμανιού της Βόρειας Ελλάδας, πιθανότατα
της Καβάλας, που μπορεί να λειτουργήσει ως χώρος στάθμευσης αμερικανικών
δυνάμεων.
Ενα τρίτο, αλλά πολύ σημαντικό σκέλος που σε μεγάλο βαθμό αποτελεί και
προϋπόθεση του τεχνικού κομματιού είναι το πολιτικό. Πρόκειται άλλωστε για το
σκέλος εκείνο που αποτελεί τη σημαντικότερη αυτήν τη στιγμή εκκρεμότητα στη
διαπραγμάτευση που είναι εν εξελίξει. Διαχρονική βούληση της ελληνικής πλευράς
είναι να υπάρχει ένα προοίμιο που δεν αφορά τεχνικά ζητήματα, αλλά θα είναι
καθαρά πολιτικό. Η ελληνική πλευρά καταβάλλει κάθε προσπάθεια ώστε να
προστεθεί στη συμφωνία κάτι που αν τελικά επιτευχθεί θα στέλνει μηνύματα προς
πάσα κατεύθυνση στην εγγύς και την ευρύτερη γειτονιά. Κατά διπλωματικές πηγές,
«πρότυπο» του κειμένου που επιχειρείται να ενταχθεί στην MDCA είναι οι
επιστολές Κίσινγκερ – Μπίτσιου, μέσω των οποίων οι ΗΠΑ τρόπον τινά
«δεσμεύονταν» για την ειρηνική επίλυση των διαφορών στην Ανατολική Μεσόγειο,
αποτρέποντας χρήση στρατιωτικών μέσων και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» από την αμερικανική πλευρά, αυτό που εκπέμπεται
είναι πως στην παρούσα συγκυρία η Ελλάδα μπορεί να έχει ένα ρόλο ευρύτερο,
πέραν της Ανατολικής Μεσογείου, που είναι άλλωστε ένας όρος ο οποίος δεν
υπάρχει αυτοτελώς στην αμερικανική διπλωματική ορολογία. Η θέση της Ελλάδας,
σύμφωνα με την αμερικανική οπτική, είναι ανάμεσα σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή,
και αν τελικά το προοίμιο καρποφορήσει και ενταχθεί στη συμφωνία, τότε δεν
αποκλείεται να περιγράφει με κάποιον τρόπο αυτή την οπτική. Βεβαίως όλα τα
παραπάνω, με σημαντικότερο το πολιτικό σκέλος, είναι υπό συζήτηση, κάτι που
αποτυπώνεται και στο γεγονός πως η συμφωνία δεν έχει κλείσει ακόμα και
αναμένεται να μην κλείσει άμεσα, ενώ τα προηγούμενα χρόνια ολοκληρωνόταν στα
τέλη Αυγούστου το αργότερο. Εάν οι τελικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο
πλευρών τελεσφορήσουν, τότε δεν αποκλείεται να δούμε τον Νίκο Δένδια να
ταξιδεύει στις ΗΠΑ για την υπογραφή της συμφωνίας με τον Αμερικανό ομόλογό του
Αντονι Μπλίνκεν.
Η σημασία της επίσκεψης Μενέντεζ
Σε όλα τα παραπάνω η επίσκεψη του Ρόμπερτ Μενέντεζ στην Αθήνα ήταν κάτι
παραπάνω από κομβική. Χαρακτηριστικό είναι πως κατά τη συνάντηση του
γερουσιαστή με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου την περασμένη Πέμπτη,
ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε τον κ. Μενέντεζ για όλες τις προσπάθειες που έχει
καταβάλει μέχρι στιγμής για την προώθηση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, καθώς
πρόκειται για ένα πρόσωπο που αντιλαμβάνεται και αναδεικνύει τις τουρκικές
προκλήσεις.
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός αναγνωρίζει τη βαθιά γνώση του κ. Μενέντεζ για την
περιοχή και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει προσωπικά, εξ ου και ευχαρίστησε
τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας για την πρωτοβουλία
του όσον αφορά την υιοθέτηση νομοθεσίας που θα εμβαθύνει το πλαίσιο και το
περιεχόμενο της ελληνοαμερικανικής αμυντικής και κοινοβουλευτικής συνεργασίας
(U.S.-Greece Defense and Interparliamentary Partnership Act) με τρόπο που
αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που συμβαίνουν στον περίγυρό μας και τις
προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και οι δύο χώρες στην περιοχή.
kathimerini.gr
