Απόφαση πολλαπλών μηνυμάτων από τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά της Τουρκίας. Αυτό που μετρά στην αμερικανική απόφαση δεν είναι τόσο η βαρύτητα των αποφάσεων αυτών καθ’ αυτών αλλά η συγκεκριμένη ενέργεια που έχει πολιτική σημασία. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του ΝΑΤΟ που οι ΗΠΑ λαμβάνουν μια τέτοια απόφαση σε βάρος κράτους μέλους της βορειοατλαντικής σημασίας. Κι είναι γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο που υπάρχει έντονη αντίδραση στην Άγκυρα.
Από την Ουάσιγκτον, μέσω της συγκεκριμένης απόφασης, φεύγει ένα διπλό μήνυμα. Το πρώτο είναι από την απερχόμενη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, πάνω στην οποία στήριζε τις ελπίδες της η τουρκική κυβέρνηση ότι δεν θα προχωρούσε σε κυρώσεις. Το δεύτερο – και πιο ισχυρό – έρχεται από το ίδιο το Αμερικανικό Κογκρέσο του οποίου η απόφαση κατά μεγάλη πλειοψηφία δείχνει μια συγκεκριμένη τάση η οποία δύσκολα θα διαφοροποιηθεί στο εγγύς μέλλον, εάν η Άγκυρα επιμένει στην ίδια κατεύθυνση σ’ ό,τι αφορά την αμυντική συνεργασία με τη Ρωσία. Ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι σημείωσαν το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που επιβάλλονται παρόμοιες κυρώσεις σε σύμμαχο.
Παράλληλα η απόφαση, λαμβανομένου υπόψη ότι προέρχεται από τις ΗΠΑ, δημιουργεί και εντυπώσεις σε διεθνές επίπεδο. Κυρίως στέλνει ένα μήνυμα προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία μόλις πρόσφατα δεν μπόρεσε να πάρει απόφαση σε βάρος της Τουρκίας. Η απόφαση των ΗΠΑ για κυρώσεις κατά της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας αφήνει εκτεθειμένη την ΕΕ, καθώς μια από τις δικαιολογίες (η οποία προτάχθηκε κυρίως από την Πολωνία) για να μην ληφθούν σκληρά μέτρα κατά της Άγκυρας είχε να κάνει με τον ρόλο που παίζει η Τουρκία στο ΝΑΤΟ. Ένα ρόλο που προφανώς οι Αμερικανοί – που ηγούνται του ΝΑΤΟ – δεν έδειξαν ότι προσμετρούν. Αντίθετα θεωρούν πως η Τουρκία με σειρά ενεργειών πλήττει τη Συμμαχία.
Ανακοινώνοντας με γραπτή του δήλωση τις κυρώσεις, ο Υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ επιβάλλουν κυρώσεις στην Προεδρία των Αμυντικών Βιομηχανιών της Τουρκίας (SSB), σύμφωνα με το άρθρο 231 του νόμου περί κυρώσεων CAATSA, για την εν γνώσει συμμετοχή σε σημαντική συναλλαγή με την Rosoboronexport, την κύρια οντότητα εξαγωγών όπλων της Ρωσίας, από την οποία προμηθεύθηκε το σύστημα πυραύλων.
«Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν απαγόρευση όλων των αμερικανικών αδειών εξαγωγής και αδειών στην SSB και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και περιορισμούς θεώρησης βίζας για τον Δρα Ismail Demir, πρόεδρο της SSB και άλλους αξιωματούχους της SSB», αναφέρει ο Μάικ Πομπέο.
Ο Μάικ Πομπέο σημείωσε ότι «η συγκεκριμένη δράση στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εφαρμόσουν πλήρως το Τμήμα 231 της CAATSA και δεν θα ανεχθούν σημαντικές συναλλαγές με τους τομείς της άμυνας και των πληροφοριών της Ρωσίας». Ταυτόχρονα κάλεσε την Τουρκία να επιλύσει αμέσως το πρόβλημα S-400 σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Η Τουρκία είναι ένας πολύτιμος σύμμαχος και ένας σημαντικός περιφερειακός εταίρος ασφάλειας για τις Ηνωμένες Πολιτείες και επιδιώκουμε να συνεχίσουμε την από δεκαετιών ιστορία της παραγωγικής μας συνεργασίας στον τομέα της άμυνας, απαλείφοντας το εμπόδιο της κατοχής από την Τουρκία των S-400, το συντομότερο δυνατό», είπε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών.
Δυσφορία στη Μόσχα, ικανοποίηση στην Αθήνα
Η απόφαση των ΗΠΑ έφερε διαφορετικές αντιδράσεις σε Μόσχα και Αθήνα. Στη Ρωσία ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι οι κυρώσεις που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον της Τουρκίας για την αγορά του ρωσικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400 είναι παράνομες, και επιδεικνύουν αλαζονεία προς το διεθνές δίκαιο, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax.
Με ικανοποίηση υποδέχθηκε το Ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών την ανακοίνωση των ΗΠΑ για επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας. «Η Ελλάδα, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, παρατηρεί με ικανοποίηση την ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ σχετικά με την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκικής Δημοκρατίας, στον Πρόεδρο της, καθώς και άλλα στελέχη της, σε εφαρμογή του Τμήματος 231 του Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA)», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ελληνικό ΥΠΕΞ.
Χθες ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, είχε συνάντηση με το Αμερικανό πρέσβη στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ με αντικείμενο τις διμερείς σχέσεις, καθώς και τις περιφερειακές εξελίξεις.
Με ανάρτησή του στο Twitter, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σημειώνει ότι στο επίκεντρο της συνάντησης βρέθηκαν «οι διμερείς σχέσεις, περιφερειακά ζητήματα και η Ανατολική Μεσόγειος», καθώς και ότι ο Αμερικανός πρέσβης ενημέρωσε τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών «για την ανακοίνωση επιβολής κυρώσεων CAATSA από τις ΗΠΑ στην Τουρκία».
ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΑ
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλλουν πλήρεις κυρώσεις αποκλεισμού και περιορισμού θεώρησης βίζας στον Ισμαήλ Ντεμίρ, πρόεδρο της SSB, Φαρούκ Γιγκίτ, αντιπρόεδρο της SSB, Σερχάτ Γκέντσογλου, επικεφαλής του Τμήματος Αεροπορίας και Διαστήματος της SSB και Μουσταφά Αλπέρ Ντενίζ, διευθυντή Προγράμματος για την Περιφερειακή Διεύθυνση Συστημάτων Άμυνας της SSB.
Οι υπόλοιπες τέσσερεις κυρώσεις αφορούν:
· απαγόρευση χορήγησης συγκεκριμένων αδειών εξαγωγής και αδειών στις ΗΠΑ για τυχόν αγαθά ή τεχνολογία που μεταφέρονται στην SSB
· απαγόρευση δανείων ή πιστώσεων από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των ΗΠΑ προς την SSB συνολικού ύψους άνω των 10 εκατομμυρίων δολαρίων σε οποιαδήποτε περίοδο 12 μηνών
· απαγόρευση της βοήθειας που προσφέρει η Τράπεζα Εισαγωγών Εξαγωγών των ΗΠΑ στην SSB
· απαίτηση για τις Ηνωμένες Πολιτείες να αντιταχθούν στα δάνεια που θα ωφελούσαν την SSB από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
